چکیده:
آیندهپژوهی ، دانش -فناوری ١ نوپدیدی است که دستاوردهای بسیار با اهمیت و راهبردی برای کشورها و جوامع به همراه داشته و به یکی از مهم ترین ابزارهای سیستمی و کل نگر در عرصه های سیاست گذاری، تصمیم سازی و راهبردنگاری تبدیل شده است . هم اینک تلاشها و مطالعات گستردهای درون حلقه ی بسته ای از کشورهای قدرتمند به منظور کسب مزیت های پایدار رقابتی و سیاسی و نیز مدیریت فاعلانه و پیش دستانه بر جهان صورت می گیرد. پروژههایی همچون جهانی سازی و اندیشه هایی همچون هزارهگرایی رهاورد چنین تلاشهایی است . از این رو، رقابت در این زمینه بازیگرانی را در سطح جهانی پدید آورده که از گرایش ها و اهداف متعدد و گاه متعارض برخوردارند و این رویداد بر اهمیت دست یابی به رویکردهای توانمندتر در عرصه آیندهپژوهی می افزاید. منظومه ی فکری و فلسفی اسلام و به شکل ویژه منابع علمی و معتبر شیعی از توان بالاتری در تبیین راهبردیترین مسائل در حوزهی آیندهاندیشی برخوردار است . یکی از بسترهای غنی و متعالی در این منظومه ، اندیشه ی مهدویت و اعتقاد به آرمانشهر مهدوی است . ارزشمندی این موضوع زمانی آشکار می شود که بدانیم اعتقاد به منجی آخرالزمان، مطلوب تقریبا تمامی ادیان الهی و بشری بوده اما ظرفیت بهرهمندی کامل و جامع از آموزههای وحیانی و تفکر آیندهنگرانه ی مبتنی بر وحی ، جز در تشیع و آموزههای وحیانی مهدویت ، در توان دیگر ادیان و نحله ها نیست . پس ، جا دارد تا بررسی های متقن و جامعی در نظام آیندهپژوهانه ی مهدویت صورت گیرد. از این رو، در این نوشتار تلاش خواهد شد تا طی یک بررسی تحلیلی بر روی منابع معتبرشیعی در زمینه ی مهدویت ، کارکردهای آیندهپژوهانه مهدویت مورد شناسایی و واکاوی عمیق تر قرار گیرد. این پژوهش در حیطه مطالعات راهبردی شکل گرفته و قلمرو تحقیق در محدوده مباحث علم شناسی فلسفی مشتمل بر ابعاد پنج گانه ی معرفت شناسی ، روششناسی ، هستی شناسی ، ارزششناسی و نشانه شناسی خواهد بود.
Futures Studies is an emerging science-techno which has brought important achievements for countries and societies in a way that it is now estimated as an important tool for policymaking, decision-making and strategy-making. Today there are widespread struggles inside the closed circle of powerful countries to attain sustainable, competitive advantages in order to proactively manage and control the world. Projects like Globalization and concepts like Millennium are the outcome of such struggles. So, competition in this area has formed worldwide players having diverse goals and inclinations. This event intensifies the importance of accessing more powerful approaches in the area of Futures Studies. Undoubtedly, beyond any other school and system of thinking, Islam intellectual and philosophical system especially the credible scientific sources of Shiite can explain the most strategic problems in Futures thinking. One of the excellent and rich contexts in this system is Mahdaviat thinking or Mahdavi Utopia, because the belief in Last Day Messiah or Rescuer is the preference of all Devine and human religions. Yet, it is only in the realm of Islam- and not any other sect or religion- that one may access the full capacity of using Devine thoughts regarding Futures-thinking. So, it is worthy to accomplish credible and comprehensive studies in the area of Mahdaviat system of futures-thinking. In this paper, we try to deeply investigate Futures functions of Mahdaviat through an analytic survey of Shiite credible sources. This paper is in the area of strategic studies and philosophical studies of science based on five dimensions of epistemology, methodology, ontology, axiology and Semiotics.
خلاصه ماشینی:
تأملات آیندهپژوهانه در آرمانشهر مهدوی تبیین کارکردهای آیندهپژوهانه ی مهدویت * سعیدقربانی چکیده آیندهپژوهی ، دانش -فناوری ١ نوپدیدی است که دستاوردهای بسیار با اهمیت و راهبردی برای کشورها و جوامع به همراه داشته و به یکی از مهم ترین ابزارهای سیستمی و کل نگر در عرصه های سیاست گذاری، تصمیم سازی و راهبردنگاری تبدیل شده است .
نظام فلسفی ایمان به انسان کامل و آخرین ذخیرهی الهی در مکتب تشیع یا همان مهدویت ، در برگیرنده آموزههای بسیار غنی و سازندهای برای تفکر آیندهنگر بوده و هست ، تا حدی که با تفکر و تعمق اندیشمندانه در این نظام پویا می توان بهرههای ارزشمندی در شناخت خطوط کلی نظام آیندهنگری اسلام و مبانی آن به دست آورد، و این واقعیتی است گران بر نظامهای معارض و غیرهمسو با آرمانهای متعالی اسلام.
اولین نشانه های توجه عالمانه بشر به آینده را در عصر روشنگری می توان دید یعنی زمانی که بشر به این نتیجه رسید که علوم طبیعی برای هر مساله راه حلی خواهند یافت و حرکت عالمانه تر در عرصه ی آیندهپژوهی از اوایل دهه ی بیستم آغاز گردید و پیشران توسعه ی آن تجربیات دو جنگ جهانی اول و دوم بود.
با این نگاه، وجود رویکردهای اکتشافی و تصویرپردازانه ١٩ در آیندهپژوهی موضوعیت بسیار مهمی در فهم اندیشه آرمانشهر مهدوی دارد زیرا با نگاه آیندهپژوهانه به اقسام روایاتی که در باب شرایط و علائم زمان ظهور وجود دارد فهم جامعی از این روایات به دست می آید به ترتیب زیر: رویکرد اکتشافی ٢٠ مجموعه ی احادیثی که پیرامون شرایط ، نشانه ها و زمینه های ظهور از سوی امامان معصوم (ع ) صادر شدهاند را می توان ناظر بر رویکرد اکتشافی دانست .