چکیده:
در طراحی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت ، تبیین مفهوم پیشرفت اقتصادی بر پایه پارادایم های دینی در قرآن کریم ، مبناییترین مرجع تصمیم گیری است . بر اساس یافته های دانش نشانه شناسی هر یک از واژگان قرآن مجید، یک میدان معناشناسی دارند که در تداخل این میدان ها و ارتباط میان آن ها، مفاهیم و معانی کلمات قرآن بهتر و دقیق تر شناخته میشوند. در قرآن کریم واژگانی همچون سعه ، تمکن ، تمتع ، استعمار، فتح برکات و حیات طیبه در حوزه کانونی مفهوم پیشرفت اقتصادی قرار دارند. در این پژوهش با رویکردی توصیفی – تحلیلی و با استفاده از تکنیک های دانش نشانه شناسی به بررسی و تحلیل عناصر و جنبه های معنایی واژه های پیش گفته پرداختیم . نتایج پژوهش نشان داد که عناصر و مولفه هایی همچون رشد پایدار، ثبات و اقتدار، نشاط اجتماعی، امنیت پایدار، فقرزدائی، زندگی آسان ، حفظ محیط زیست ، پس انداز و سرمایه گذاری و.... برای مفهوم پیشرفت اقتصادی در فرهنگ قرآن کریم کشف میشود.
خلاصه ماشینی:
"٣- پیشینه علمی با وجود تلاش هایی کـه در دهـه هـای اخیـر توسـط اندیشـمندان مسـلمان در زمینـه مباحـث اقتصادی قرآن کریم صورت گرفته است اما مفهـوم پیشـرفت اقتصـادی در قـرآن کـریم بـا تکیه بر آرایه های ادبی و مباحث دانش نشانه شناسـی، چنـدان مـورد تحقیـق و بررسـی قـرار نگرفته است و این خلأ در سایر مباحث مربـوط بـه الگـوی پیشـرفت اسـلامی نیـز بـه چشـم میخورد.
(یوسفی، احمد علی، ١٣٨٦، ص ٣٤١- ٣٦٣) ٥-٢- نشاط اجتماعی یکی دیگر از جنبه های پیشرفت اقتصادی در فرهنگ قرآن کریم ، توانگری همراه بـا نشـاط اجتماعی است که از همنشینی واژه «سعه » با «غنا» در این آیه فهمیده میشود: و إن یتفرقا یغن الله کلا من سعته و کان الله واسعا حکیما (نساء: ١٣٠) و اگر [زن و شوهر راهی برای صلح و سازش نیافتند و] از یکدیگر جدا شوند، خدا هر یک را از گشایشش بینیاز میکند و خدا خدا گشایشگری فرزانه است .
با بررسـی عناصـر و جنبـه هـای معنایی این واژگان در همنشینی با «مراغم »، «غنا»، و «فضل » و جانشینی بـا «یسـر» و تقابـل بـا «بطر»، «فقر»، «اقتار» و «معیشت ضنک »؛ مؤلفـه هـای مفهـوم پیشـرفت اقتصـادی در فرهنـگ قرآن کریم به دست میآید: ١- هم نشینی واژه «سعه » و «مراغم » نشـانگر اینسـت کـه در فرهنـگ قـرآن کـریم پیشـرفت اقتصادی همراه با امنیت پایدار در امور مادی و معنوی است به گونه ای که مـانعی از تعـالی و رشد و کسب فضایل در امور مادی و معنوی نباشد."