چکیده:
بر پایه مطالعات دیرینهشناسی و ژنوم سیتوپلاسم و میتوکندری گیاهان خشکی، دانشمندان چنین حدس میزنند که رده خزهگیان۱، نخستین گیاهانی هستند که روی خشکی پدید آمدهاند. خاستگاه این گیاهان ابتدایی، جلبکهای سبز نوع کاروفیت۲ (راستههای کالئوچتالها۳ و کارالها۴) است که در حدود ۸۰۵ میلیون سال قبل پدید آمدهاند. احتمالا اسپورهای اولیه (کریپتواسپور۵) این گیاهان ابتدا در کامبرین میانی آمریکا یافت شده است. البته مطمئنترین اسپورهای اولیه گیاهان ابتدایی از طبقات خلانورنین۶ (اردویسین میانی، ۴۷۰ میلیون سال قبل) عربستان سعودی و لیبی گزارش شدهاند. از نظر ریختاری۷، اسپورهای اولیه به اشکال منفرد یا موناد۸، دوتایی یا دیاد۹ و چهارتایی یا تتراد۱۰ طبقهبندی میشوند.
خلاصه ماشینی:
"کلیدواژهها: پیدایش گیاهان، خزهگیان، اسپورهای اولیه (کریپتواسپور) مقدمه در این پژوهش برای پی بردن به چگونگی و راههای تکامل جلبکها و تبدیل آنها به اولین گیاهان خشکی در جهان و ایران به جدیدترین روشها و شواهد مطالعاتی از جمله اسپورهای اولیه، دادههای ژنتیکی و ویژگیهای فراساختاری و بیوشیمیایی فیتوپلانکتونهای دریایی ابتدایی و پیشرفته پرداخته شده است.
این گروه از اسپورهای اولیه براساس نحوۀ اتصال خود به انواع زیر تقسیم میشوند: الف) دیادهای غیرمتصل: دیادهایی هستند که سطح اتصال بین دو اسپور تشکیلدهندۀ آن وجود ندارد که به آنها دیادهای دروغین نیز گفته میشود، مانند پسیودودیادوسپورا پتاتوس۳۵ (شکل۷، d).
۹۸) نحوۀ پیدایش و تکامل گیاهان خشکی به ترتیب از پیچیدهتر شدن جلبکها تا خزهگیان، لیکوپودها، سرخسها و گیاهان عالی امروزی (بازدانگان و نهاندانگان) ادامه داشته است شکل ۳: تنوع گونههای کریپتواسپور و اسپورهای متعلق به گیاهان خشکی (ایمبریوفیتها، گیاهان آونددار و بدون آوند) در آشکوبهای زمینشناسی (از اردویسین پیشین تا دونین پیشین) (آشکوب R/A تنوع این گونهها در مرز رودانین - آئرونین [سیلورین پیشین] را نشان میدهد) (استروتر، ۲۰۰۵) شکل ۴: گسترش چینهشناسی انواع اسپورهای اولیه و اسپورهای مربوط به اولین گیاهان خشکی (ولمان و گری، ۲۰۰۰) برای نخستینبار در ایران بهمنظور آشنایی بهتر با ردهبندی ریختاری اسپورهای اولیه، مطالعۀ پالینولوژیکی سازند ابرسج (همارز سازند قلی، اردویسین پسین) در شمال باختری شهرستان شاهرود، مورد توجه قرار گرفت شکل۶: نمودار مربوط به روند تکامل گیاهان خشکی از جلبکهای سبز نوع کاروفیت (موچیدلوفسکا و همکاران، ۲۰۱۱) پینوشتها 1.
"New evidence for land plants from the lower Middle Ordovician of Saudi Arabia"."