چکیده:
موافقتنامه عمومی تجارت خدمات (گاتس) یکی از موافقتنامههای سازمان جهانی تجارت است که تجارت خدمات را میان اعضای سازمان، قاعدهمند کرده است. با تصویب گاتس بهعنوان اولین و تنها موافقتنامه چندجانبهای که تجارت بینالمللی خدمات را پوشش میدهد، سازمان جهانی تجارت، نقش خدمات را در اقتصاد جهانی به رسمیت شناخت. یکی از اصول بنیادین سازمان جهانی تجارت و به تبع آن، گاتس، اصل عدم تبعیض است. این اصل، در چارچوب گاتس، شامل دو مولفه است: تعهد رفتار دولت کاملهالوداد و تعهد رفتار ملی. ماده 2 گاتس با تاکید بر لزوم رفتار دولت کاملهالوداد نسبت به خدمات و عرضهکنندگان خدمات بهطوریکه از رفتار درمورد خدمات و عرضهکنندگان خدمات مشابه دیگر اعضا نامطلوبتر نباشد، تعهد به رفتار دولت کاملهالوداد را محترم و الزامی میشمارد؛ این رفتار باید فورا و بدون قیدوشرط به دیگر اعضا تسری یابد. یک عضو به شرطی میتواند به اقدامی مغایر با دولت کاملهالوداد ادامه دهد که چنین اقدامی در ضمیمه مربوط به معافیتهای ماده 2 فهرست شده و با شرایط مقرر در این ضمیمه انطباق داشته باشد. همچنین در مواد 14 و 14 مکرر و دیگر مواد گاتس به برخی معافیتهای دیگر تصریح شده است که در ضمن این پژوهش به آن اشاره خواهد شد.
The General Agreement on Trade in Services (GATS) is one of the WTO agreements that regulates trade in services among members of WTO. WTO recognized the important role of services in the global economy by adopting the GATS, which is the first and the only multilateral agreement covering international trade in services. One of the basic principles of WTO and GATS is Non-Discrimination principle. Non-Discrimination under the GATS consists of two elements; Most-Favored-Nation (MFN) and National Treatment (NT) obligations. Article II of the GATS enshrines the MFN obligation which requires no less favorable treatment among different WTO Members than that is accorded to like services or service suppliers of any other country. This treatment shall accord immediately and unconditionally. A Member may maintain a measure inconsistent with MFN provided that such a measure is listed in and meets the conditions of the Annex on Article II Exemptions. MFN, also, has some exemptions which stipulate the GATS provisions. The general exceptions justifying discriminatory measures contained in Articles XIV and XIV bis of the GATS, apply to general obligations and specific commitments. Additional exemptions to the MFN obligation are scattered across the GATS and will be discussed separately in this study.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه در مقدمه سند تأسیس سازمان جهانی تجارت، بر ازبینبردن رفتار تبعیضآمیز در روابط تجاری بینالمللی، بهعنوان یکی از اهداف مهم سازمان، تأکید شده است و با عنایت به توسعه روزافزون تجارت خدمات و افزایش سهم این تجارت در تجارت جهانی، در این پژوهش، یکی از مؤلفههای اصل عدم تبعیض یعنی تعهد دولت کاملهالوداد در موافقتنامه عمومی تجارت خدمات (گاتس) 2 تبیین خواهد شد.
1ـ ماده 2 و ضمیمه مربوط به معافیتهای ماده 2، ازجمله الزام به قید هرگونه اقدام مغایر رفتار مبتنی بر دولت کاملهالوداد در ضمیمه مزبور که یک عضو تحفظ میکند، تنها در تاریخهای زیر برای مخابرات پایه، لازمالاجرا خواهد بود:الف) در تاریخ اجراییکه طبق بند 5 تصمیم وزیران راجع به مذاکرات درباره مخابرات پایه تعیین میشود یا، ب) اگر مذاکرات مزبور موفق نشود، در تاریخ گزارش نهایی گروه مذاکرهکننده درباره مخابرات پایه، به نحو مقرر در این تصمیم.
بدون شک، هرگونه تلاش برای محدودکردن قلمرو اعمال رفتار دولت کاملهالوداد درمورد خدمات و حذف عرضهکنندگان خدمات از شمول این رفتار، منجر به بیاثرشدن هدف بند 1 ماده 2 میشود که همانا تدارک شرایطی برای منع جامع اقدامات تبعیضآمیز در مقابل خدمات است.
معافیتهای رفتار دولت کاملهالوداد در چارچوب گاتس بند 2 ماده 2 موافقتنامه عمومی تجارت خدمات مقرر میدارد: «یک عضو به شرطی میتواند به Cole, T.
بند 3 ماده 9 موافقتنامه سازمان جهانی تجارت مقرر میدارد:در اوضاعواحوال استثنایی، کنفرانس وزیران میتواند تصمیم بگیرد که تعهدی که موافقتنامه حاضر یا هریک از موافقتنامههای تجاری چندجانبه بر عهده یک عضو قرار داده است لغو شود، مشروط بر اینکه چنین تصمیمی با[اکثریت] سهـ چهارم اعضا اتخاذ شود، مگر اینکه در این بند، ترتیبات دیگری مقرر شده باشد.