چکیده:
شناخت هر موضوعی، مستلزم تحقیق دربارة آن است. تحقیق دربارة مؤلفان
مدیریت در اسلام، موضوعی بکر وبسیار ضروری است.
تاکنون گرچه عالمان دینی و اندیشمندان اسلامی فراوانی در طی 1400 سال
درزمینههای فقهی، رسالهها و فتواهای متعددی از خود جای گذاشتهاند در این
میان، کمتر بهنظام اداری و حکومتی اسلام پرداختهاند.
در این سلسله مقالات به شرححال چهاردهتن از نویسندگان و متفکرانی اشاره
میشود که به فکر پیاده کردن اصول عملی حکومت در اسلام بوده، و در این
حوزه آثار علمی از خود بهجای گذشتهاند. در بخش اول فقط به نظر چهار تن
از آنان پرداخته شده است که عبارتند از:
1ـ ابویوسف (182-113 ه ق)
2ـ ابونصر فارابی (339-259 ه.ق)
3ـ ابوالحسن ماوردی (450-364 ه.ق)
4ـ خواجه نظام الملک (485-408 ه. ق)
در میان چهارده متفکر، که آثار مکتوبی دربارة مدیریت اسلامی از آنان به
جا مانده است تنها امام خمینی (ره) توانست نظر علمی خود را به منصه عمل
برساند و موفق شد طی ده سال حکومتداری به جهانیان ثابت کند که اسلام
میتواند پس از گذشت هزاروچهارصد سال، الگویی عملی در ادارة امور دولتی
ارائه کند.
خلاصه ماشینی:
"ق) در میان چهارده متفکر، که آثار مکتوبی دربارة مدیریت اسلامی از آنان به جا مانده است تنها امام خمینی (ره) توانست نظر علمی خود را به منصه عمل برساند و موفق شد طی ده سال حکومتداری به جهانیان ثابت کند که اسلام میتواند پس از گذشت هزاروچهارصد سال، الگویی عملی در ادارة امور دولتی ارائه کند.
آنچه به طور خلاصه در ذیل میآید نام و دستاورد تنها شماری اندک از متفکران برجسته و مهم در عرصه اندیشة مدیریت اسلامی است که از آنها نه تنها در جهان اسلام، بلکه در عالم غرب نیز سخن به میان میآید و آنان نیز از اندیشه سیاسی این متفکران درمراکز علمی خود بهره میبرند.
فارابی پس از برشمردن دوازده ویژگی رهبر مدینه، که در واقع او آن را منطبق با پیامبر (ص) میداند، یادآور میشود که چون محال است که این ویژگیها در فردی جمع شود، معتقد است که رهبر دوم جانشین رئیس اول باید حداقل دارای شش ویژگی باشد؛ از جمله فیلسوف و خردمند بودن، عالم و آگاه به قوانین و آرا و شرایع ومناسک که رئیس پیش از او در ایفای کامل وظایف و اجرای امور مدینه فاضله پذیرفته است و درمواردی که قانونی وجود ندارد در استنباط اصول خبره باشد، دوراندیش و دارای توانایی تطبیق مقررات هماهنگ با شرایط، داشتن بیانی رسا برای برانگیختن مردم در اطاعت از اوامر شریعت و مهارت و توانایی در متون و آداب جنگ و به کار بردن سلاح داشته باشد."