چکیده:
در گستره وسیع حوزه نوروز، کشورهایی که علاوه بر نوروز، در سایر شاخصههای فرهنگی هم چون دین، حافظه تاریخی، مشاهیر، هنرها و غیره اشتراک دارند؛ تحت عنوان هسته مرکزی این حوزه، از پتانسیلهای بیشتری برای همسویی و همگرایی با یکدیگر برخوردارند. آینده اندیشی پیرامون این اشتراکات، میتواند زمینه ساز این مهم باشد. در این پژوهش با استفاده از روش آینده پژوهی در پی پاسخ به این سوال بودیم که ، سناریوهای ممکن و محتمل در روابط فرهنگی کشورهای هسته مرکزی حوزه نوروز کدامند و آینده مطلوب پیش روی آنها چیست؟ فرضیه این گونه مطرح شد که سناریوهای وحدت، همگرایی، تعامل، رقابت و تعارض سناریوهای ممکن میباشند. همگرایی، تعامل و رقابت، سناریوهای محتمل، و سناریوهای تعارض و وحدت دور از انتظار به نظر میرسند. همگرایی فرهنگی به عنوان سناریوی مطلوب، در صورتی که در اولویت دیپلماسی فرهنگی کشورهای ذی ربط قرار گیرد، در بلند مدت قابل حصول است. در گستره وسیع حوزه نوروز، کشورهایی که علاوه بر نوروز، در سایر شاخصه های فرهنگی هم چون دین ، حافظه تاریخی، مشاهیر، هنرها و غیره اشتراک دارند؛ تحت عنوان هسته مرکزی این حوزه ، از پتانسیل های بیشتری برای همسویی و همگرایی با یکدیگر برخوردارند. آینده اندیشـی پیرامون این اشتراکات ، میتواند زمینه ساز این مهم باشد. در ایـن پـژوهش بـا اسـتفاده از روش آینده پژوهی در پی پاسخ به این سـوال بـودیم کـه ، سـناریوهای ممکـن و محتمـل در روابـط فرهنگی کشورهای هسته مرکزی حوزه نوروز کدامند و آینده مطلوب پیش روی آنهـا چیسـت ؟ فرضیه این گونه مطـرح شـد کـه سـناریوهای وحـدت ، همگرایـی، تعامـل ، رقابـت و تعـارض سناریوهای ممکن میباشند. همگرایـی، تعامـل و رقابـت ، سـناریوهای محتمـل ، و سـناریوهای تعارض و وحدت دور از انتظار به نظر میرسند. همگرایی فرهنگی به عنوان سناریوی مطلوب ، در صورتی که در اولویت دیپلماسی فرهنگی کشورهای ذی ربط قرار گیرد، در بلند مدت قابـل حصول است .
خلاصه ماشینی:
"از میان این نشست ها آنکه بیشتر از همه به معضلات و چـالش هـا و همچنـین فرصت های فرهنگی در رابطه با منطقه مورد بررسـی پرداختـه اسـت ، تحـت عنـوان همکاریهای منطقه ای در نظم نوین استراتژیک ، بـا حضـور متخصصـان داخلـی و خارجی و با همکاری دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی و دانشگاه هـای آکسـفورد و منچستر در تاریخ ١٦ آذرماه ١٣٨٢ برگزار شد.
به طور کلی ریشه ها و ابعاد رقابت و رویارویی در منطقه را میتـوان در مـوارد زیر مورد توجه قرار داد که با درجه های متفاوت از سوی کشورهای مداخله گـر بـه - دست میآید: ١- بسط و گسترش مفهوم امنیت و شمول بسیاری از حوزه ها در گستره ی این مفهوم ٢- تلاش نامنسجم برای ایجاد و استقرار ترتیبات امنیتی پایدار در سطح منطقه ٣- تعمیق وابستگیهای متقابل اقتصادی در سطح منطقه ای و بـین المللـی بـا مـدنظر قرار دادن موضوع انرژی و خطوط انتقال آن در منطقه و همچنـین موضـوع حمـل و نقل و ترانزیت منطقه ای.
ایدئولوژی سیاسی متفاوت : گرچه همزمان با فعال شدن جمهوری اسـلامی ایـران در این منطقه ، ایران یکی از مهمترین اصول ایدئولوژیک سیاسـت خـارجی خـود یعنـی صادر کردن انقلاب اسلامی را دنبال میکـرد و بـه گفتـه ی برژینسـکی در سـال هـای ١٩٩٠ احیای اسلام در آسیای مرکزی بـه عنـوان بخـش جـدایی ناپـذیری از اهـداف حکومت های امروزی ایران در آمده است ، با این حال این نـوع ارزیـابی بـه یکـی از ثابتترین کلیشه ها در سیاست خارجی ایران تبدیل شد و این واقعیت وجـود دارد کـه دربــاره کشــورهای آســیای مرکــزی ایــن اظهــارات تــا حــد زیــادی فاقــد کــارایی است (سـنایی،١٣٨٨: ٥)."