چکیده:
در این مقاله، نخست با تبیین نظریه تأثیر قصد بر مشروعیت عمل (DDE) و شرح محدوده دقیق ادعای آن، در ادامه ادله مخالفان این نظریه در قالب پنج دسته دلیل ارائه میگردد. سپس پاسخ و ادله طرفداران DDE بیان میشود که ضمن رد استدلالهای طرف مقابل، شواهدی برای تثبیت ادعای خویش عرضه داشتهاند. نگارنده با ارزیابی آرای دو گروه، به این جمعبندی میرسد که دلایل مخالفان DDE، آن اندازه قوت ندارد که بتواند ادعای شهودی این نظریه را زیر سؤال ببرد و تلاشهای ایشان برای ارائه تبیینهای متفاوت، چندان موفق به نظر نمیرسد. در بخش پایانی مقاله نیز یک نوع بررسی مقایسهای با آرای فقیهان اصولی درباره اصل تأثیر قصد بر مشروعیت عمل انجام گرفته است که نشان میدهد بیشتر ایشان با چنین اصلی موافق بودهاند. نیز در ادامه، بحث «تجری» در اصول فقه مطرح شده است که منشأ مناقشههای گسترده در باب تأثیر قصد بد فاعل بر نامشروعشدن فعل بوده است. نگارنده با ذکر ادله هر دو گروه در این مسئله، سرانجام به این نتیجه میرسد که استدلال موافقان تأثیر قصد فاعل بر عدم مشروعیت تجری قویتر میباشد.
خلاصه ماشینی:
"وی درباره اشکال اسکنلن مـی گویـد: «اینکـه دلایـل انگیزشـی ، چیـزی بیشتر از گزینه های مرتبط با باورهای فاعل در اختیارش قرار نمی دهد درست اسـت ، امـا آیـا نتیجه خواهد داد که اگر در یک مورد خاص ، فاعل نتواند انتخاب کند که براسـاس دلایلـی مقبول عمل کند، باید برای او مشروع باشد که بر اساس دلایل نادرستی اقدام کند یـا هرگـز دسـت بـه اقـدام نزنـد؟ اگـر تفـاوت میـان انتخـاب کـردن و تصـمیم گـرفتن ایـن اسـت کـه انتخاب کردن ، عنصر نقش آفرینی آزادانه را دارد، من دلیلی نمی بیـنم کـه مشـروعیت عمـل ، ضرورتا با این نقش آفرینی آزادانه در انتخاب عمل در میان گزینه های ممکن ارتبـاط داشـته باشد...
به ظاهر اسکنلن می خواهد برای تبیین مشروعیت از عامل قصد یا دلیل فاعـل ، بـه عـاملی بیرونی مانند «قرارگرفتن عمل در یک طرح کلان تر از عمـل دیگـر» پنـاه ببـرد، امـا پرسـش پیش روی او این است که در جفت مثال های DDE، دقیقا چگونه تمـایز براسـاس ایـن عامـل بیرونی قابل تبیین است ؟ وقتی تمام پیکـره بیرونـی عمـل بمبـاران ، در هـر دو مـورد بمبـاران تاکتیکی و بمباران تروریستی یکسان است و پیامدهای آن نیز یکسـان فـرض شـده ، چگونـه می تواند عمل اول براساس قرارگرفتن در یک طرح کلان تر مشـروع و عمـل دوم نامشـروع باشد؟ شاید اسکنلن بخواهد بگوید که بمباران تروریستی ، ذیل طرح کلان تـر عمـل کشـتار غیرنظامیان و بمباران تاکتیکی ، ذیل طرح کلان تر عمل تخریب کارخانه اسـلحه سـازی قـرار می گیرد، اما پرسش اساسی همین است که وقتی تمامی پیامدها و پیکره بیرونـی دو عملیـات یکسان اند، تمایز در قرارگرفتن ذیل دو عمل کلان متفاوت چه خاستگاهی جز قصد و نیـت فاعل دارد؟ ٣."