چکیده:
یکی از انواع ادبیات فارسی نو، موسوم به فارسی زردشتی اسـت کـه زردشـتیان در دورة اسلامی برای ترجمة داستانها، اساطیر، آداب و رسوم ، سنن و قوانین دین زردشتی از اوستا و زند به فارسی به کار گرفتند. این دسته از متون فارسی به دو دستة متقدم و متأخر تقسیم می شوند که از جملة نمونه های متقدم آن ، متنهای صد در نثر و صد در بندهش است . صد در نثر که شاید بتوان آن را کهن ترین متن فارسی زردشتی دانست ، متنی اسـت بـه خط فارسی ، با کلمات و عباراتی اوستایی و پهلوی در عقاید، احکام ، باورهای زردشـتیان که زمان تألیف آن را پیش از ٨٦٤ یزدگـردی (اواخـر قـرن پـانزدهم و اوایـل شـانزدهم میلادی ) می دانند. صد در بندهش نیز متنی است به نثر به خط فارسی و اوستایی که زمـان آن را پیش از ٨٩٦ یزدگردی می دانند. این متون از لحاظ زبانی ، نحوی و محتوایی اهمیت بسیار دارند. در مقالة حاضر این دو اثر مهم فارسی زردشتی و نسخه های شناخته شـدة آن معرفـی شده است .
One of the literary genres of New Persian, which was used by the Zoroastrians in the Islamic era for translating myths, rites, rituals, and laws of the Zoroastrian religion from Avesta and Zand into Persian, is known as farsi-e Zardoshti (Zoroastrian Persian). This group of Persian texts is divided into two sub-groups: old and new. Examples of the old ones are texts referred to as Sad dar Nasr and Sad dar Boundahish.
Sad dar nasr, which may be regarded the oldest Persian Zoroastrian text, is a text in Persian script, with Avestan and Pahlavi words and phrases representing Zoroastrians’ beliefs and edicts, whose date of compilation is said to go well before the year 864 of Yazdgird (late 15th and early 16th centuries). The Sad dar Boundahish is also a prose text in Persian and Avestan script allegedly dating back before the year 896 of Yazdgird. Semantically, syntactically and thematically the book is of certain importance. In the present article, these two important Persian Zoroastrian texts and their known manuscripts are introduced.
خلاصه ماشینی:
"دابار در مقدمة کار خود با استناد به مقدمة صد در بحر طویل می نویسد: این اثـر را سه دستور و روحانی بلندپایه بـه نـام وردسـت ، میـدیوماه و سـیاوش در زمـان پیروزی اعراب نوشته اند: چون نزدیکی بـود ایـام دورهاشـمین برگزیده نیک کرداران و دسـتوران دیـن وردســت بــزرگ و میــدیوماه اشــو با سیاوشان سه دستور اشو پاسـخ شـنو با صلاح یکدیگر ار گفتن چیزی که بود از کتاب پارسی بیرون نوشتن بهـر سـود دابار این ابیات را با این بیت از صد در نظم مقایسه می کند: بزرگــان زوســتا و پازنــد و زنــد مرین صـد درش را بـرون کـرده انـد در این ابیات اشاره به صد در شده ، اما دربارة نظم ، نثر، بندهش و بحر طویـل بـودن آن اشاره ای نشده ، و از آنجا که کهن ترین صد در، صد در نثر است و همچنین پیشتر این متن را به «صد در» می شناختند، از این رو دابار به آن استناد می کند و ایـن سـه دستور را نویسندگان و مترجمان نخستین صد در نثر می داند (دابار ١٩٠٩: مقدمه )؛ اما از آنجا که در هیچ یک از نسخه های به دست آمده ، اشاره ای به این سه مؤلف نشـده ، پس جای شک و تردید وجود دارد.
مجموعه ای با شمارة ٤٧ موجود در کتابخانة ملی پاریس اسـت کـه بـه سـال ٩٥٤ یزدگردی (١٠٨٥م ) توسط برزو قوام الدین بن کی قبـادبن هورمزدیـار بـا لقـب سنجان (برگهای ١٢٦پـ٢٠٦ر) کتابت شده است ."