چکیده:
سفینة شاعران قدیم نامی است که مصحح جنگ موجود در کتابخانة مجلس سنا به شمارة ٦٥١ـ سنا، بر این مجموعه شعر نهاده است . این جنگ که تاریخ کتابت آن محو شده است از روی سفینه ای کهن ــ محتملا قرن هفتم یا هشتم ــ کتابت شـده اسـت و در بردارنـدة ابیات بسیاری از شماری از شاعران پارسی گوی تا پایان قرن هفتم است . یکـی از دلایـل امتیاز این سفینه اشتمال آن بر اشعار شاعرانی ناشناخته است که جز در این منبع در جـای دیگر تا کنون اشعاری از آنها باقی نمانده است . این سفینه را محمدرضا ضـیاء پژوهشـگر فرهیخته با دقت نظر و حوصلة بسیار تصحیح کرده و در مجموعة متـون ایرانـی در سـال ١٣٩١ منتشر ساخته است . متأسفانه با وجود دقت مصحح در ضبط اشعار این جنـگ بـاز هم خطاهایی راه یافته است که نگارنده در این مقاله ضـمن بررسـی ایـن خطاهـا قرائـت دیگری از آنها پیشنهاد داده ام .
Safineh-ye sha’ran-e qadim (The anthology of the ancient poets) is a name given by the editor of this collection of poetry to MS No 651 preserved at the Senate Library This anthology, of which the transcription date has disappeared, was copied from an older anthology, probably in 7th-8th centuries A.H./13-14 centuries C.E .It contains a good many verses by a number of Persian speaking poets up until late 7th/14th century. One of the merits of this collection is its coverage of the poetry composed by unknown poets, of whom no other poetry has as yet been found in other sources.
This anthology has been edited with utmost care and patience by Mohammad-Reza Zia, the fine scholar, and published in the “Series of Persian Texts” in 1391 Sh,/ 2012 CE..Unfortunately, despite all the editor’s care in recording the verses of the anthology, there have occurred errors, which the present writer has examined in this article and suggested alternative readings for them.
خلاصه ماشینی:
"3 نافی کفر جاهـدان خلـد دل موحـدان غازی و رانده ملحدان صولت او سوی سـفر (متون ایرانی ١٣٩١: ٣١٥) این بیت نیز از سراج الدین قمری است .
7 شــاه و قاضــی و چنــد تــا ز دگــر عـــزم بـــزم بهـــار مـــی کردنـــد (متون ایرانی ١٣٩١: ٣٤٦) این بیت از شاعری به نام بدرالدین دمراجی است که شناخته شده نیست .
ارجاع بعدی هم در همین مورد است و ضبط دیوان را به دست داده است : «دیوان : عاقل در زاد و بود» (همـان ) در خود نسـخه واژة دوم به صورت «ببوش » نوشته شده است که هم می توان آن را هوش خواند و هم می توان واژه ای شبیه به بپوش و بنوش و نیوش و از این قبیل .
چنان که از شواهد فوق مشخص است پشتواره و پشتواره بستن جنایت دزدی را بـر دزد مسجل می کرده است ، زیرا دزد به اندازة مقدار باری که بر پشت مـی تـوان نهـاد می دزدید و دیدن کسی با این مقدار بار ظن دزدی داشته است ، پس در نهایت بیت را اینگونه تصحیح می کنیم : بر دشمن تو نامش واجب کند سیاست چونان که در شریعت بر دزد، پشـتواره ابهامات مصحح در این قسمت موارد درستی که مصحح به نشانة ابهام در مقابل آن علامت سؤال قرار داده است بررسی می شود: ."