چکیده:
کتابخانه و موزة ملی ملک دارای مجموعه ارزشمندی از نسخ خطی و به تبع آن انواع جلد و به ویژه جلدهای روغنی نفیس است . این مقاله ، علاوه بر معرفی جلدهای روغنی (لاکی ) دارای رقم نقاش و مذهب در مجموعه ملک، به شناسایی هنرمندان و آثار ایشان با توجـه به اطلاعات موجود دربارة رقم ، تاریخ و نیز ویژگیهای هنری آن آثار پرداخته است . از ٦٦٧٥ مجلد نسخة خطی مجموعه ملک، ٢١٢ نسخه دارای جلد روغنـی اسـت کـه تنها سیزده مورد، رقم ده هنرمند نقاش یا مذهب و شاید جلدساز را بر خود دارنـد. بـرای یافتن پاسخ پرسشهای مطرح شده از شیوة کتابخانه ای ـ میدانی بهـره بـرده ایـم و بررسـی نگارندگان محدود است به جلدهایی با زیرساخت مقوای فشـرده (پاپیـه ماشـه ) کـه نـوع تکامل یافتة جلد روغنی است .
The Malek Library and National Museum has an invaluable collection of manuscripts and, for that reason, all sorts of coverings, in particular, exquisite glazed (rowghani) ones.
Besides introducing lacquer covers bearing the signatures of their painters and illuminators (mozahheb) in the Malek collection, this article addresses the identification of artists and their works with respect to the information regarding the signatures, dates as well as the artistic features Our of 6675 manuscript books, 212 have lacquer coverings of which 13 manuscripts bear the signatures of 10 painters, illuminators and, perhaps, binders. To find answers to a number of questions raised, we employed a library-field-work approach, limiting ourselves to coverings with compressed cardboard (papier- marche), which are improved sort of lacquer covers.
خلاصه ماشینی:
"٣. ٨٨ک ، جلد روغنی دو روی خوب ، مکتب اصفهان ، بوم زرد، طرح گـل و بـرگ با حاشیة گل و برگ طلایی بر زمینه مشکی ، بالای لـت راسـت بـه قلـم نسـتعلیق هنرمند (آقا) زمان با رقم : «یا صاحب الزمان ، سنه ١٢١٩»، آستر تک بوته گل زنبـق بر زمینه سرخ با حاشیه باریک گل و برگ 199×127 (ج ١، چ ٢، ص ٣٥٠): الصحیفه السجادیه ، منسوب به امام زین العابـدین (ع )، نسـخ منظور از اصطلاح «بوم ته طلایی » (کریم زاده ١٣٧٩: ١٠٥؛ حسینی و دیگران ١٣٨٧: ٢٤١) این است که رنگ اولیة کار شده بر روی بوم ، طلایی یا ورق طلا بوده است که سطح آن با لایه ای از یک رنگ شفاف (روحی ) آمیخته به روغن کمان پوشیده شده به نحوی که درخشش طلایی ، از زیر رنگ مشهود است .
معرفی مصور جلدهای با رقم نقاش و مذهب در مجموعه ملک اطلاعات زیرنویس تصاویر جلدهای رقم دار به صورت زیر آمده است : شمارة تصویر: شمارة ثبت ، وابستگی تصویر (لت راست یا چپ و آسترها) نوع جلد، عنوان نسخه ، دوره تاریخی ، مکتب هنری ، موضوع آرایه ، نام هنرمند و تاریخ ذکر شده بر جلد (به هجری قمری )، ابعاد جلد (بر حسب میلیمتر) تصویر ١: ٨٦ک ، لت راست جلد روغنی مجموعه ، دورة صفوی (متن جلد)، مکتب اصفهان ، نقش گل و بوته کار (آقا) ابراهیم ، سال ١١٣٠، حاشیة دورة قاجار، کتیبه دار به خط محمد هاشم ، سال ١٢٠١، ٩٢×١٤٢."