چکیده:
تولید، یکی از محورهای اساسی اقتصاد است و بر اساس این اهمیت ، رفتار تولیدکنندگان و بررسی تابع هدف تولیدکننده مسلمان همواره بخشی از چالش های نظری مهم نزد اقتصاددانان مسلمان بوده است . پژوهش پیش رو با توجه به نظریه های مطرحشده درباره رفتار تولیدکننده مسلمان و با این فرضیه که حداکثرسازی منفعت شخصی به وسیله تولیدکننده مسلمان ضمن رعایت موازین شرعی و در نظر داشتن منافع عمومی انجام می شود، در صدد پاسخ به این پرسش است که اهداف تولیدکننده مسلمان چیست ؟ بر این اساس با مطالعه تجربی رفتار تولیدکنندگان شهر کرمانشاه و با استفاده از ابزار پرسشنامه و به کارگیری روش AHP، به رتبه بندی معیارهای مترتب بر شاخص تصمیم گیری تولیدکنندگان این شهر پرداخته است . نتیجه های مقاله نشان می دهد که شاخص منفعت خصوصی سهم بیشتری نسبت به شاخص رضای خداوند متعالج و منفعت عمومی در تصمیم گیری تولیدکنندگان داشته و از طرفی معیارهای کاهش سود رقیبان، تولید کاربر و شرایط کمبود منابع تولیدی، نسبت به معیارهای پرداخت مالیات، ارائه اطلاعات کامل ، عدم اتلاف منابع تولید، افزایش دستمزد نیروی کار و هزینه های تولید، بیشترین شدت اثرگذاری را بر رفتار و تصمیم تولیدکنندگان داراست . از نتیجه های حائز اهمیت اینکه تولیدکنندگان، کارایی تخصیصی را مد نظر داشته و با در نظر گرفتن منفعت خصوصی ، چنانکه منفعت عموم به خطر بیفتد همواره بخشی از منفعت خود را فدای رفاه جامعه می کنند.
Production is one of the basic pillars of the economy، and accordingly examining the producers’ behavior and the Muslim producer’s objective function have always been amongst the important theoretical problems for Muslim economists. Having the theories regarding Muslim producer’s behavior in mind and considering the hypothesis that maximizing private interest by Muslim producer is done with an eye to the religious standards and public interest، the present study tries to answer this question: What are the Muslim producer’s goals? Thus، empirically studying the behavior of producers in Kermanshah and utilizing questionnaire and AHP method، the study has tried to rank the standards regarding the decision-making indices of the city’s producers. The results show that، on the one hand، private interest index plays a more important role in the producers’ decision-making than the index of God’s being satisfied and public interest، and on the other hand، the standards of decreasing the competitors’ profit، labor-intensive production and the scarcity of production factors have a more intense effect on the producers’ behavior and decision-making than those of paying taxes، giving complete information، not wasting production resources، increasing labor force’s wage، and production costs. One of the important findings is that the producers consider allocative efficiency، and paying attention to the private interests، if the public interests get threatened، they give up a part of their own interests for the sake of the society’s well-being.
خلاصه ماشینی:
بنابراین با استفاده از مطالعه های صورت گرفته می توان انگیزه تولید و فعالیت اقتصادی نزد تولیدکننده مسلمان را بیشینه سازی مطلوبیتی دانست که به لحاظ باورهای دینی وی افزون بر سود مادی ، منفعت معنوی ـ هزینه در راه خداوند متعال ج ـ را نیز شامل می شود؛ اما اینکه ضریب کدام یک بیشتر است یا در نتیجه سود مادی ، رضای خداوند متعال ج یا به عبارتی رضایت خاطر زندگی پس از مرگ به دست می آید، به انگیزه درونی فرد و درجه ایمان و باورهای دینی وی بستگی دارد.
ضریب معیار کاهش سود رقیبان نیز در شاخص منفعت خصوصی اختلاف معناداری با شاخص رضای خداوند متعال ج و منفعت عمومی دارد و تولیدکنندگان در رقابت با دیگر رقیبان خود بر اساس منفعت شخصی عمل می کنند و در دست یابی به سهم بیشتری از بازار تا خارج کردن رقیبان از عرصه رقابت عمل می کنند؛ اما از آنجا که فقط با تکیه بر نتیجه های پیش گفته نمی توان درباره تصمیم گیری تولیدکننده بر اساس شاخص های رضای خداوند متعال ج و منفعت عمومی در برابر منفعت خصوصی در معیارهای مورد بررسی قضاوت کرد؛ بنابراین به اولویت بندی معیارها بر اساس احتمال وقوع و شدت اثرگذاری آنها می پردازیم .
با توجه به اطلاعات به دست آمده ، معیارهای کاهش سود رقیبان ، تولید کاربر و وضعیت کمبود، بیشترین احتمال اثرگذاری در تصمیم ها و در نتیجه شاخص های رضای خداوند متعال ج و منفعت عمومی و منفعت خصوصی از سوی تولیدکنندگان را خواهند داشت و از طرفی معیارهای عدم اتلاف منابع ، پرداخت مالیات و ارائه اطلاعات کامل کمترین شدت اثرگذاری در تصمیم های گرفته شده از سوی تولیدکنندگان دارند.