چکیده:
تابع تقاضای پول در اقتصاد متعارف، سه انگیزه مبادلاتی ، احتیاطی و سفته بازی را برای تقاضای پول در نظر می گیرد و علت آن، فرض عقلانیت ابزاری در طراحی و شکل گیری تابع تقاضای پول خانوار است . در صورتی که از نظر اسلام به علت آنکه عقلانیت حاکم بر خانوار، فراتر از عقلانیت ابزاری بوده و کارکرد آن ورود به حوزههای اخلاق و اجتماعی است ، صفت های اخلاقی مثبت مانند نوعدوستی و گذشت هم بر شکل گیری تابع تقاضای پول خانوار مؤثر خواهد بود. در تحقیق پیش رو با توجه به مبانی اخلاقی حاکم بر خانوار از دید دین اسلام، نشان داده می شود که تشکیل خانواده باعث تعالی ویژگی های مثبت اخلاقی شده و با گسترش نهاد خانواده مبتنی بر مبانی ارزشی اسلام، صفت های اخلاقی مانند ایثار، محبت و نوعدوستی در جامعه گسترش می یابد. با ارتقای این صفت ها، تقاضا برای پول فقط بر اساس انگیزههای احتیاطی ، مبادلاتی و سفته بازی نبوده و انگیزههای مبتنی بر صفت های اخلاقی مثبت ـ که در تحقیق پیش رو انگیزههای نوع چهارم نامیده می شود ـ نیز در آن اثر خواهند داشت ؛ سپس در چارچوب الگوی سیدراسکی اثبات می شود که اثر خانواده به علت افزایش انگیزههای نوع چهارم از راه اثرگذاری بر نرخ ترجیح زمانی باعث افزایش رفاه بیشتری می شود.
Money demand function in the conventional economics considers three transaction، precautionary and speculative motives for money demand. The reason is the instrumental rationality assumption in designing and formation of the family’s money demand function، while in Islam’s viewpoint، as the rationality of the family is beyond the instrumental one and it enters the spheres of society and ethics، such desirable moral characters as compassion and altruism will also affect the formation of family’s money demand function. In this study، with an eye to the ethical principles dominating the family in Islam’s viewpoint، we show that family formation leads to the uplift of desirable ethical characteristics، and by extending the institution of family on the basis of Islam’s value foundations، such ethical attributes as dedication، compassion and altruism will spread over the society. Thus، the money demand will not be solely based on precautionary، speculative and transaction motives، and the motives based on desirable moral characters، called forth type motives in this study، will affect it. Then، in the framework of Sidrauski’s model، we prove that because of increasing forth type motives via affecting the time-preference rate، the family effect leads to a higher welfare.
خلاصه ماشینی:
به عبارتی انگیزه های بشر دوستانه باعث می شوند که انگیزه های صرف اقتصادی و مبتنی بر انگیزه های برون زا ـ که کینز فقط به آنها در طراحی عوامل مؤثر بر تقاضای پول توجه کرده بود ـ تعدیل شود؛ بنابراین انسانی که بیشتر متأثر از انگیزه های بشردوستانه یا نوع چهارم باشد، درباره رفتارهای اقتصاد نیز نسبت به افرادی که از این انگیزه ها بهره کمتری می برند، رفتارهای متمایزتری نشان می دهد و ضرورت تحلیل عمیق رفتارهای اقتصادی از راه جداسازی آنها از مبدأ یا جداسازی انگیزه ها امکان پذیر می شود.
حال اگر تقوا، صبر و نوع دوستی به گونه ای در انسان رشد کند که بر صفت های عجول و هلوع بودن برتری یابد، آنگاه دیگر نمی توان ترجیح زمانی را بین صفر و یک تعریف کرد و حتی می توان آن را منفی دانست ؛ زیرا فرد نوع دوست اگر مالی را با انگیزه ای نوع دوستانه به فرد دیگر دهد، از منفعت مصرف مال در زمان حال چشم پوشی کرده است ؛ بنابراین با فرض کردن ١ > θ > ١-، می توان ضمن توجه به ویژگی های منتج به کم صبری در انسان ، ویژگی ها و عامل هایی ـ مانند خانواده ـ که باعث افزایش صبر و تعالی انسانی می شود را نیز در الگوی تحقیق وارد کرد.