چکیده:
نویسنده در این مقاله در پی تجزیه و تحلیل و نقد و بررسی رابطة اقتصاد مقاومتی با ارزشها و هنجارهای اقتصادی ـ اجتماعی (با رویکردآسیبشناسانه به نگاه ارزشی و هنجاری به مصرفگرایی) است؛ زیرا مسلم است نظام اسلامی برای تداوم حیات اقتصادی خود همراه با استقلال و عزت اجتماعی، لازم است در گام اول، نیازهای اساسی و حیاتی جامعة خود را با استفاده از منابع و عوامل تولید، با بهترین و اثربخشترین شیوه و پرهیز از اتلاف و تضییع منابع تأمین کند. هر چه منابع و عوامل تولید در جهت رسیدن به رشد و توسعة اقتصادی بهتر استفاده شود و کمتر معطل و راکد بماند یا اتلاف و تضییع شود، حرکت در جهت اقتصاد مقاومتی شتاب بیشتری خواهد گرفت. بیتردید این امر مهم زمانی میسر است که بستر اجتماعی آن نیز فراهم باشد. آنچه که این بستر را آماده میسازد ارزشها و هنجارهای مناسب با این تحول عظیم در زمینة اقتصادی است. بنابراین، فرض ما در این مقاله بر این است که رابطة تنگاتنگی بین ارزشها و هنجارهای اقتصادی ـ اجتماعی با اقتصاد مقاومتی وجود دارد که بدون وجود این ارزشها و هنجارها دستیابی به اقتصاد مقاومتی با چالشی جدی روبرو است.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان مثال در حالی که در حوزة باور و اعتقاد، رعایت حد اعتدال در مصرف و پرهیز از اسراف و تبذیر و چشم و همچشمی و حمایت از تولیدات داخلی و پرهیز از خرید و مصرف کالای قاچاق و عمل به قوانین و احترام گذاشتن به آن، امری لازم و از مصادیق بارز ارزشهای دینی و فرهنگی است؛ اما در حوزة کنش و رفتار افراد در جامعه، خلاف آنچه به عنوان باورها وارزشهاست مشاهده میشود؛ تا جایی که، حتی قانون و مقررات امری است که باید به هر صورت ممکن و با توسل به هر وسیلهای از آن فرار کرد و تن دادن به آن نوعی ضعف شخصیتی و اجتماعی تلقی میشود.
اما زمانی که برنامهریزی و اقتصاد کشور و جهتگیریهای اقتصادی مسؤولان به سمتی میرود که افراد برای به دست آوردن ثروت و امکانات مسابقه میگذارند و نه به خاطر تقوایشان، بلکه به سبب میزان سرمایه و ثروتشان مورد احترام واقع میشوند، وقتی این عمل به صورت یک هنجار در جامعه پذیرفته میشود طبیعی است که این گونه رفتارها در قالب یک ارزش اجتماعی در ذهن افراد جای خواهد گرفت (سبحانی، 1393، 20ـ21).
این در حالی است که اشرافیت از یک سو با آموزههای دینی و از سوی دیگر همچنان که گذشت با فرهنگ انقلاب اسلامی ناسازگار است، اما با وجود تمام این مسائل باید پذیرفت در حال حاضر از سوی بخشی از جامعه به صورت یک ارزش و در قالب یک هنجار اجتماعی مورد پذیرش قرار گرفته است."