چکیده:
در گذشته تمدنها و اقوام مختلف نسبت به اوقات فراغت و نحوة استفاده از آن توجه نموده و برای آن برنامههای متفاوتی داشتند، که نمونههای آن را در بازیها، ورزشهای قهرمانی و هنرهایی همچون نقاشی و نقالی میتوان مشاهده نمود. در عصر جدید و با به وجود آمدن زندگی مدرن شهری و پیدایش امکانات و تکنولوژیهای جدید، اوقات فراغت و چگونگی استفاده از آن مورد توجه خاص قرار گرفت؛ چرا که در این دوران کار از زندگی خصوصی جدا شد و به ادارات و کارخانهها انتقال یافت و در نتیجه زمان فراغت و زمان کار از یکدیگر تفکیک گردید، به گونهای که به عقیدة برخی از کارشناسان، اوقات فراغت به معنای امروزی، مولود جوامع صنعتی است.این نوشتار با هدف شناخت انواع اوقات فراغت از دیدگاه جامعهشناسی در جوامع کنونی با روش توصیفیتحلیلی به بررسی فواید و آسیبهای آن پرداخته سپس با بهرهگیری از کلام و سیرة معصومان(، اهمیت وقت و ضرورت استفاده از اوقات فراغت را در فرهنگ اسلامی به لحاظ جنبة فردی آن تبیین نموده و راهکارهایی جهت تنظیم صحیح اوقات شبانهروز، به منظور دستیابی به سبک زندگی اسلامی ارائه مینماید. بخش پایانی به جنبة اجتماعی اوقات فراغت پرداخته و پیشنهاداتی در آن زمینه ارائه گردیده که امید است مورد توجه مسؤولان و بهرهبرداری ایشان قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"اهمیت این مسأله زمانی مشخص میگردد که بدانیم معمولا دانشآموزان نخستین قدم خویش به سمت آسیبهای اجتماعی را با فرار از مدرسه برمیدارند، زیرا دانشآموز پس از حاضر نشدن در کلاس با اوقات فراغت غیر فعال رو به رو میشود و همان طور که اشاره شد، در چنین حالتی فرد برنامة مشخصی ندارد و چون در فضای جامعه رها و بیبرنامه است، ممکن است دست به هر عمل شایسته و ناشایستهای بزند و به هر سویی منحرف گردد و علاوه بر آن که خود را در معرض آسیبهای متعددی قرار داده،میتواند سبب بروز مشکلاتی برای جامعه باشد (فاضلینیا،1380، 78).
در روایت دیگری که از امام حسین( نقل شده آمده است: «سألت أبی( عن مدخل رسول الله(، فقال: کان دخوله لنفسه مأذونا له فی ذلک، فإذا أوی إلی منزله جزأ دخوله ثلاثة أجزاء: جزءا لله، و جزءا لأهله، و جزءا لنفسه، ثم جزأ جزءه بینه و بین الناس فیرد ذلک بالخاصة علی العامة، و لا یدخر عنهم منه شیئا، و کان من سیرته فی جزء الامة، إیثار أهل الفضل بإذنه، و قسمه علی قدر فضلهم فی الدین، فمنهم ذو الحاجة، و منهم ذو الحاجتین، و منهم ذو الحوائج» (مجلسی، 1403ق، 77/78)؛ از پدرم( در مورد امور داخلی زندگانی پیامبر( پرسیدم، فرمود: هرگاه اراده میکرد به خانه میرفت و چون وارد منزل میشد، اوقات خود را به سه بخش تقسیم میکرد: بخشی را به [عبادت] خدا اختصاص میداد و بخشی را به خانوادهاش و بخشی را به خودش، وقت مخصوص به خودش را نیز میان خود و مردم تقسیم میفرمود و خواص را میپذیرفت و مسائل و موضوعات را از طریق آنان به عموم مردم ارجاع میداد و چیزی از ایشان مضایقه نمیکرد و روش آن بزرگوار، در این زمان اختصاص یافته به امت، این بود که در پذیرفتن به حضور و اختصاص دادن مقدار زمان ملاقات به افراد، اهل فضل را، به نسبت فضل و مقامی که در دین داشتند، بر دیگری مقدم میداشت."