چکیده:
امروزه «رایحه درمانی» به عنوان یک روش گیاه درمانی، یکی از شاخه های طب آلترناتیو و مکمل محسوب میشود. مطالعه تاریخ پزشکی نشان میدهد که تمدن های قدیمی توجه زیادی به گیاهان معطر داشته و آن ها را به طور گسترده ای در جنبه های گوناگون زندگی، از مراسم مذهبی و مومیایی کردن مردگان گرفته تا اهداف آرایشی و درمانی به کار میبردند. بر اساس متون قدیمی طب سنتی ایران ، ترکیبات معطر هم برای پیش گیری و هم درمان کاربرد فراوانی داشته است . اطبا و حکمای بزرگ طب سنتی چون «رازی، ابن سینا، علی بن ربن طبری» و دیگران ؛ برای بیماریهای مختلف برنامه های درمانی ویژه ای طراحی و اجرا میکردند که در آن داروهای معطر بوییدنی در کنار سایر انواع درمآن ها، جایگاه خاصی داشت و به نمونه هایی از آن اشاره خواهد شد. نمونه ای از تاکید حکما در استفاده از داروهای بوییدنی سخن «ابن نفیس » در کتاب «الموجز فی الطب » است که میگوید: «بوهای خوش یکی از درمان های عمومی خوب برای اغلب بیماریهاست ». علاوه بر آن روش های زیادی برای تهیه داروهای معطر طبیعی در متون داروسازی سنتی ما، چون «قرابادین کبیر، تحفة المومنین و مخزن الادویة » وجود دارد. از این رو میتوان نتیجه گرفت که در ابداع و پیشرفت رایحه درمانی، برای طب سنتی ایران نقشی مهم تر از آن چه که تاکنون فرض شده است ، میتوان در نظر گرفت .
خلاصه ماشینی:
"(٨) در این فصل بعد از بیان طبیعت انواع مواد و ترکیبات معطر و بیان / ضررها و منافع آن ها، به تقسیم بندی آن ها میپردازد و سپس تدابیری که در استعمال آن ها جهت حفظ سلامتی باید رعایت گردد بیان شده است ؛ برای مثال بعضی از این تدابیر عبارتند از: ١- توجه به طبیعت ماده معطر و استفاده از آن با توجه به مزاج فرد ٢- عدم بوییدن ماده معطر از فاصله خیلی نزدیک ٣- ایجاد تناوب و عدم بوییدن مداوم یک ماده ٤- بهره گیری از اثر قوی عطرهای مناسب برای تقویت روح و حرارت غریزی ٣- اشکال دارویی مختلف بوییدنیها، در داروسازی سنتی ٣-١- درکتاب «تحفة المؤمنین » اثر «سید محمد مؤمن تنکابنی» (قرن یازدهم هجری قمری) و نیز «مخزن الإدویة » اثر «سید محمد حسین عقیلی خراسانی» (قرن دوازدهم هجری قمری)، که از کتاب های مهم داروسازی سنتی میباشند در تعدادی از داروهای مفرده ، کاربرد درمانی به صورت بوییدن آن ها ذکر شده است ؛ همچنین از داروهای مرکبه بوییدنی با عنوان شموم ، لخالخ و نیز غالیه نام برده شده و روش تهیه آن ها شرح داده شده است ."