چکیده:
مقدمه : بی خوابی از شایع ترین اختلالات خواب است که بر کیفیت زندگی تاثیر به سزایی دارد. این بیماری در متون طب سنتی ایران «سهر» نامیده می شود. با توجه به میزان شیوع بالای این بیماری و عوارض جانبی داروهای خواب آور و افزایش تمایل مردم برای استفاده از داروهای گیاهی، مطالعه حاضر با هدف بررسی انواع درمان های بی خوابی از دیدگاه طب سنتی ایران و مقایسه آن با درمان های رایج در طب نوین طراحی شد. روش کار: در این تحقیق ، متون به روش کتابخانه ای بررسی میشوند. حاصل کار بر روی متون معتبر طب سنتی ایران است که مطالب مربوط به بی خوابی و درمان های آن به تفکیک بیان شده است . از طرفی مقالات و تحقیقات جدید نیز بررسی شده اند. یافته ها: پزشکان طب سنتی ایران برای درمان بی خوابی ، رعایت حفظ الصحه خواب را ضروری می دانند و سپس تدابیر غذایی، استفاده از داروهای مفرد و مرکب و اعمال یداوی را تجویز می کنند. آنان انواع روش های استنشاقی و موضعی مصرف دارو مانند
روغن مالی پیشانی، ملاج سر و کف پا، استعمال انواع آبزن ها، پاشویه و ماساژ کف پا
مانند داروهای خوراکی برای درمان بی خوابی را تجویز می کنند، درحالی که در طب نوین
اغلب، روش های خوراکی و شناختی- رفتاری در درمان بی خوابی استفاده می شوند و
درمان های موضعی کمتر به کار می روند.
نتیجه گیری: استفاده از انواع روش های موضعی مصرف دارو در درمان بی خوابی در
طب سنّتی موجب کاهش عوارض جانبی در مقایسه با روش خوراکی می شود و این امر
می تواند راهگشای درمان در بسیاری از بیماران گرفتار عوارض جانبی داروهای طب
نوین باشد.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره ١: انواع درمان های دارویی بیخوابی درمان خوراکی درمان غیرخوراکی (موضعی) مفردات گیاهی مفردات جانوری مرکبات انکباب : مانند انکباب با بخار غذاهای مرطب تمریخ : مانند تمریخ با روغن بنفشه بادام سعوط : مانند سعوط روغن نیلوفر شمه : مانند شموم بنفشه ضماد: مانند ضماد گل خشخاش و تخم آن بر سر طلا: مانند طلای قرص مثلث با آب گشنیز بر پیشانی قطور: مانند قطور روغن تخم کدو در گوش لخلخه : مانند لخلخه آب برگ کاهو و گشنیز تر و شیره تخم خشخاش نشوق : مانند نشوق روغن بابونه نطول : مانند نطول طبیخ بنفشه و نیلوفر اذخر، ایرسا، اشنه ، اقحوان ، احــریض ، بــادام ، بابونــه ، بنفشــه ، بــنج ، بنجنگشــت ، جـوز ارقـم ، جـوزالماثـل ، چــای خطــایی، چــوب چینی، حمامـا، خشـخاش ، خیــار، زعفــران ، سوســن ، شــوید، شــوکران ، شــیلم ، شاهســــــفرم ، صــــــبر، عنب الثعلب ، کاکنج ، کاهو، کــدو، کلــم ، گشــنیز، گــل سرخ ، لبنی، لفاح ، مر، مو و نیلوفر شیر، ماست ، پنیر قــرص زعفــران ، حریــره خشــــخاش ، خمیــــره خشخاش ، معجون منـوم ، قرص منوم بـارد، قـرص مثلــث ، شــربت کــاهو، شربت خشخاش و حـب کاکنج روش های غیرخوراکی مصرف داروهای خواب آور در طب سنتی ایران درمان های غیرخوراکی به اشکال گوناگون به دست دانشمندان طب سنتی در کنار داروهای خوراکی، برای درمان بیخوابی تجویز شده اند که به تشریح آنها می پردازیم : ١- انکباب : نگه داشتن عضو بر روی بخار ادویه ای که جوشانیده یا گرم کرده باشند،(١٦) مانند انکباب با بخار غذاهای مرطب (١٠)."