چکیده:
امروزه اعتیاد یک معضل اجتماعی، بهداشتی و سیاسی و از جمله جدیترین مسائل بشر، در اغلب کشورهای جهان ، به خصوص در کشورهای در حال توسعه است . مطالعات اسناد تاریخی نشان میدهد که آشنایی انسان با مواد مخدر، به چندین هزارسال قبل از میلاد، باز میگردد. از زمان بقراط تا اطبای دوران اسلامی گزارشات متنوعی از خواص دارویی تریاک و درمان بیماریها و مضرات و منافع آن و عوارض قطع افیون ، به صورت سندرم ترک تریاک، ثبت شده است . ما در این تحقیق به بررسی کلی مضرات و منافع افیون و سندرم ترک آن ها بر اساس مستندات طبی گذشته پرداخته و تا حدودی علائم آن با مباحث طب رایج تطبیق داده شده و در نهایت پیشنهادات عملی بر اساس الگوی گذشته جهت کاهش عوارض و میزان مصرف ارائه خواهیم نمود.
با توجه به قدمت استفاده از تریاک در بین مردم خاورمیانه ، اطبای دوران اسلامی توانسته اند به اثرات مواد افیونی در بدن انسان پی برده و در موارد زیادی از منافع و مضرات آن در بیماریهای مختلف گزارشاتی را ذکر کرده و با طرحی داروهای مرکب و اصلاح مضرات آن ، افراد جامعه را با کم ترین عوارض روبرو نمایند. علاوه بر آن الگوی مصرفی آن در سنین بالا و نحوه استفاده خوراکی آن در دوران گذشته باعث شده که میزان مصرف ، عوارض و علائم ترک آن به شدت موارد امروزی نباشد، زیرا اغلب مصرف افیون با مصلحات آن بوده و با این وجود در صورت وجود اعتیاد برای جلوگیری از شدت بروز سندرم ترک اعتیاد، کاهش این ماده مخدر به صورت تدریجی مطابق با توان و انرژی افراد و جایگزینی با موادی با ضرر کم تر در نظر گرفته شده است . بنابراین شایسته است سیستم بهداشتی کشور نیز با بهره گیری از پشتوانه علمی گذشته ، بیشترین استفاده را از این در جهت بهبودی وضعیت سلامتی و بیماری افراد جامعه داشته باشد، وگرنه تدبیر نادرست میتواند ما را در توسعه مواد مخدر جدید و ابتلا به بیماریهای کشنده عفونی و در نهایت نابودی جامعه جوان رهنمون سازد.
خلاصه ماشینی:
"علاوه بر آن الگوی مصرفی آن در سنین بالا و نحوه استفاده خوراکی آن در دوران گذشته باعث شده که میزان مصرف ، عوارض و علائم ترک آن به شدت موارد امروزی نباشد، زیرا اغلب مصرف افیون با مصلحات آن بوده و با این وجود در صورت وجود اعتیاد برای جلوگیری از شدت بروز سندرم ترک اعتیاد، کاهش این ماده مخدر به صورت تدریجی مطابق با توان و انرژی افراد و جایگزینی با موادی با ضرر کم تر در نظر گرفته شده است .
» در یک دسته بندی دیگر، مضرات افیون را این گونه بیان میکنند: «بدان که اگر متوجه شرح اسباب این مضار شویم کلام طول تمام پیدا میکند و موجب کلال افهام میشود با آنکه از مطاوی ما مضی اسباب و علل مابقی بسیار است ، اما علی السبیل الاجمال ، یک یک مضرت ها را عد (شمارش ) مینماییم : اول : اضعاف روح ؛ دوم : اضعاف دماغ ؛ سوم : اضعاف قلب ؛ چهارم : اضعاف کبد؛ پنجم : اضعاف معده ؛ ششم : قبض طبع و لین طبع ایضا به واسطه ضعف هضم و عدم انجذاب رطوبات ملینه طبع ؛ هفتم : دوار (سرگیجه )؛ هشتم : سبات (خواب آلودگی)؛ نهم : سدر (تاری دید)؛ دهم : افساد هضم ؛ یازدهم : غثیان (تهوع )؛ دوازدهم : احداث نفخ و قولنج ؛ سیزدهم : عسرالبول ؛ چهاردهم : در بعضی اوقات خشکی دماغ و انف (بینی) و خشکی دهان ؛ پانزدهم : سده آواز که آن را به عربی «بحه الصوت » خوانند؛ شانزدهم : تخدیر حس ؛ هفدهم : بخل ؛ هجدهم : ضعف باه ؛ نوزدهم : تقلیل نسل ؛ بیستم : حب وحدت و نفرت از مجالس و محافل غالبا» (٢٣)."