چکیده:
دعای پر فیض روز عرفه که از امام حسین(ع)نقل شده است، یکی از ژرفترین دعاهای مأثور از ائمة اهل بیت(ع) است. این دعا در حد خود گنجینه ای گرانبها از معارف والای الهی به شمار می رود. همانند این دعا، دعای روز عرفة امام سجاد(ع) است که در صحیفة سجادیه نقل شده است. آنچه در این مقاله در پی آنیم، بازشناسی شیوه های نیایش در این دو دعا از نگاه فنی و ادبی است. روش این مقاله از نوع تحلیلی - تطبیقی است و از مهمترین نتایج این بررسی میتوان به همسانی ساختاری و محتوایی این دو دعا اشاره کرد که بیشتر در راستای اصلاح رفتار فردی و اجتماعی انسان متمرکز است.
خلاصه ماشینی:
"حضرت سجاد(ع) در ادامة این دعا همانند امام حسین(ع) به این حقیقت واقف می شود که انسان از شکر خداوند متعال به خاطر نعمت های فراوانش عاجز و ناتوان است: « ولک الحمد حمدا مع حمد کل حامد، و شکرا یقصر عنه شکر کل شاکر» (همان: ص249).
شخص نیایشگر پس از حمد و ثنای خداوند متعال، بر محمد و آل محمد درود می فرستد و این درود فرستادن در راستای اعتراف انسان به ولایت رسول الله(ص) و اهل بیت پاک اوست؛ زیرا که ولایت پیامبر و خاندانش همان ولایت حق تعالی است و در یک سمت و سو قرار دارد.
5. طلب حاجت همان گونه که از دعای فوق مشاهده کردیم، حضرت امام زین العابدین(ع)، در پایان این درود ها وصلوات حاجت خود را از خداوند متعال درخواست می کند، واز او اجابت می طلبد.
از نظر محتوایی دعای عرفة امام حسین(ع) با حمد و ستایش خداوند متعال شروع می شود و سپس با استعانت از اسمای حسنی و صفات الهی، به حضرت حق تودد و توسل می جوید و به ربوبیت خداوند اعتراف و نعمت های بی شمار او را یادآوری میکند .
این دو دعا از پنج رکن اساسی تشکیل میشوند که عبارتند از: 1- حمد و ستایش خداوند 2- بر شمردن نعمت های فراوان او 3- اعتراف به گناه و طلب عفو 4- درود فرستادن بر محمد و آل محمد(ص) 5- طلب حاجت در این دو دعای شریف، نزدیک به 330 حاجت از خداوند متعال خواسته شده که همگی در راستای تقویت اعمال سازندة انسان در دنیا و آبادانی آخرت او قرار دارد."