چکیده:
زبان در اصل و به طور عام دارای ماهیـت صـوتی اسـت و کارکردهـای آن بیشتر از راه سمعی صورت می گیرد. جنبه صوتی زبان می توانـد منشـأ مطالعـات متعددی باشد. قرآن نیز به عنـوان یـک زبـان خـاص دارای آثـار و کارکردهـای گوناگونی است که وابسته به جنبه های صوتی آن است . نوشتار حاضر، ابتدا مروری بر جنبه های صوتی زبان به طور عام دارد و از پی آن، زبان قرآن را به صورت خاص از جنبه مزبور مورد توجه قرار مـی دهـد. آوا و آهنگ قرآن، عاملی مستقیم و مؤثر برای آثار و ابعاد تربیتی و هدایتی قرآن است و صوت و تلاوت قرآن است که بر جسم و جان انسان اثری آشکار مـی گـذارد و آن را رنگ الهی می بخشد. این حالت در صورت صامت قرآن چندان وجود ندارد. در بررسی های صوتی یک زبان، آهنگ و موسیقی آن زبان و نیز میزان خلـوص آواهای آن حائز اهمیت است و این امر در مـورد زبـان قـرآن اهمیـت و ویژگـی مضاعف خود را می یابد.
خلاصه ماشینی:
"شـنوایی تکامـل بخـش عقـل نظری و ادراک کننده امواج، اصوات و الحان تدریجی الوجود متجدد و متحـرک اسـت ، در حالی که حس شنوایی بنا بر سخن دانشمندان علوم و فنون مختلف از حکمت الهی گرفته تا فیزیک و فیزیولوژی، مجردترین حس انسان است ؛ حسی است که بیش و پیش از همـه کار می کند و پس از همه نیـز از کـار مـی افتـد و راهـی مسـتقیم بـه عـوالم درون دارد و ماندگاری و تأثیر آن بر بدن ابتدا از راه فیزیکی و از پی آن ، از طریق ثبت و ضبط عصـبی است .
شنوایی می تواند اثر بینایی بیافریند؛ یعنی یـک موسـیقی دان مـی توانـد بـا ترکیـب ملودی ها، حس انواع وقایع و اتفاقات با جلوهها و تأثیرات تصویری، آنها را در نظر بیـاورد؛ همانگونه که جلوههای دیداری نیز می تواند ـ تا میزان محدودی ـ در خدمت پدیـدههـای شنیداری قرار گیرد و برای مثال، این زمینه پدید آید که از امواج نوری ، «ریـتم » صـوتی و یکی از پژوهشگران علوم قرآنی بـه نـام عیسـوی محمـد نجـا، پژوهشـی دربـاره چگونگی وقف و ابتدای محمد حصان با عنوان التصویر النغمی للقـرآن الکـریم (نگـارگری ملودیک قرآن کریم ) برای دریافت درجه دکتری از دانشگاه ملـک عبـدالعزیز آلسـعود بـه انجام رساند.
از آنجا که زبان انسـان قبل از هر چیز ماهیتی صوتی دارد و اجزای زبانی و علائمی که او به کار می گیـرد، دارای صبغه ای روانشـناختی اسـت (٤٦-٤٣ :١٩٧١ ,Riviere)، ایـن علایـم ، سـاختار و قالـب استعمال آنها ـ نه لزوما به مفهوم منفی ـ آلوده بـه رنـگ روان بشـرند کـه خـود آن نیـز تأثیرپذیر از بسیاری عوامل دیگر است ."