چکیده:
هر کس علم خیال را نداند بویی از معرفت نبرده است. این جمله، بخشی از معرفتشناسی «ابنعربی» است. نصرالله حکمت بحث در مورد تخیل هنری در عرفان ابن عربی را، بحث کاملا جدیدی عنوان کرد که برای اولین بار مطرح میشود. بهطور کلی آثار بسیار زیاد این عارف اسلامی تا به حال به شکل موضوعی دستهبندی نشدهاند. حتی «هانری کربن» که به صورت مفصل آثار او را تحلیل کرده است، در مورد خیال و تخیل، فصل جداگانهای ندارد. همین نکته باعث شده که دست «حکمت» برای شروع صحبتها و خلاصه کردن آنها در یک ساعت، چندان باز نباشد. او صحبتهایش را با این فرض که مخاطبانش به صورت اجمالی با اندیشهها و هستیشناسی و انسانشناسی و جهانشناسی ابن عربی آشنا هستند، با معرفتشناسی آغاز کرد.
خلاصه ماشینی:
"با این توضیح که خداوند با هنر خودش، یعنی آفرینش عالم و بعد انسان به عنوان آینه خود از وحدت به کثرت درآمد، هنر حقیقی انسان آن هنری است که عکس هنر خدا باشد.
در این حدیث، مخفی بودن اسما مطرح است که مراد از آن همان بطون است، یعنی اسمای الاهی وجود داشتهاند؛ اما ظاهر نگشته بود تا عیان شده و مشاهده گردد.
بلکه فقط در برخی موارد چنین است و در بیشتر موارد که خیال با امور غیرالاهی آمیخته میشود، از همان ابتدا مکاشفه کننده عالم خیال را با توجه به ملکات نفسانی خود مشاهده میکند، حال اگر این ملکات فضائل باشند و هم سنخ با عالم الاهی و ربوبی باشند، این مکاشفه عالم خیال صادق خواهد بود و فقط در مرحله بازگشت به عالم انسانی باید دقت کند تا با امور دیگر در نیامیزند."