چکیده:
این مطالعه با هدف ارزشیابی کتاب علوم اجتماعی سال اول راهنمایی از لحاظ رعایت ویژگی ها و معیارهای مطلوب کتاب درسی از نظر معلمان انجام شده است.جامعه آماری این پژوهش، معلمان علوم اجتماعی سال اول راهنمایی شهر کرمان شامل 120 نفر بودند و نمونه آماری به صورت سرشماری، برابر با جامعه آماری در نظر گرفته شد که نهایتا 105 نفر از معلمان پرسشنامه را تکمیل کردند. در این پژوهش از روش توصیفی ـ پیمایشی استفاده شد و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ا ی بود که بر اساس معیارهای 20 گانه مطلوب کتاب درسی تهیه شد و پایایی این ابزار با روش آلفا کرونباخ مقدار 91/ 0 به دست آمد. آزمون آماری به کارگرفته شده آزمون t تک نمونه ای و آزمون ناپارامتریک رتبه ای دبیلیو کندال برای تحلیل پاسخ ها و رتبه بندی معیارها بوده است. این پژوهش به جهت پاسخ گویی به 4 سوال در رابطه با معیارهای تناسب محتوا با ا هداف، رعایت اصول برنامه ریزی درسی، رعایت اصول روانشناسی یادگیری و نهایتا رتبه بندی معیارها، طراحی شده است. یافته ها نشان داد که تطابق با اهداف آموزشی، تقریبا در حد مطلوبی در کتاب علوم اجتماعی رعایت شده است و اصول برنامه ریزی درسی و اصول روانشناسی یادگیری درحد متوسطی رعایت شده است. رتبه بندی میزان رعایت معیارها نشان داد که از نظر جامعه معلمان، معیار «ارتباط مطالب ارائه شده با زندگی روزمره و محیط اجتماعی» بیشترین و معیار فراهم نمودن فرصت هایی برای فعالیت فوق برنامه در خارج کلاس کم ترین میزان رعایت را در کتاب علوم اجتماعی سال اول راهنمایی نشان می دهند.
Based on the view points of the teachers about the criteria and standards of ideal textbooks، the present study was conducted in order to evaluate the social sciences textbook of the first grade of the guidance school. 120 social sciences teachers of the first grade of the junior high school in Kerman city were selected as the statistical population. The sample size once using census was equal to the population. finally 105 of the teachers completed the questionnaire.Data collecting instrument was a researcher-made questionnaire which was designed based on the 20-fold criteria of an ideal textbook. To verify the reliability، Cronbach' alpha was used (91%). To analyze the data as well as to rank the criteria، one sample t-test and non-parametric ranking test were applied. What this research focused on was finding to some extent the textbooks were consistent with intended purposes، lesson plans، and psychology of learning as well as ranking the criteria.According to the findings، there was a full consistency between the context of the social sciences books and intended educational purposes; whereas، lesson planning and psychology of learning were to some extent consistent with the curriculum aims. From the teachers' point of view، amongst the criteria "relevance of the presented contents with everyday life “was the most perceived one and “providing the opportunities for extracurricular activities out of class” was the least perceived criterion.
خلاصه ماشینی:
این ویژگیها عبارتند از :1 ـ تطابق مطالب و فعالیتهای پیشنهادی در کتاب درسی با هدفهای آموزشی 2 ـ توالی مطالب 3 ـ پروراندن مفاهیم علمی و بنیادی و روشها به جای انتقال انبوه واقعیت و یافتههای علمی 4 ـ تطابق مطالب عرضه شده با گروه سنی و توانایی ذهنی دانشآموزان متوسط کلاس 5 ـ تأکید بر انگیزش و تحرک حس کنجکاوی 6 ـ میزان درگیری مستقیم دانشآموزان در تجربههای یادگیری 7 ـ پرورش نگرشها و رفتارهای مطلوب انسانی 8 ـ ارزشیابی قلمروها و سطوح متعدد تفکر انسانی و همچنین ارزیابی ارزشها ، نگرشها و مهارتهای کاربردی 9 ـ ارتباط مطالب با زندگی روزانه و محیط اجتماعی 10 ـ توجه به فعالیتهای عملی 11 ـ انجام فعالیتها با وسایل و ابزار ساده و در دسترس 12 ـ دستیابی به مفاهیم جدید نه فقط تصدیق گفتههای پیشین کتاب یا رسانههای دیگر 13 ـ پرورش مهارتهای عملی نه فقط شرح و مروری بر فعالیتهای عملی دیگران 14 ـ توجه به زمان لازم برای آموزش کامل 15 ـ توجه به سلامتی و آسایش روحی دانشآموزان 16 ـ ارائه مطالب جدید، پیشرفته و تحول یافته 17 ـ ایجاد فرصتهایی برای فعالیت فرابرنامه و بیرون از کلاس 18 ـ پاسخگویی مطالب به نیاز گروههای متفاوت مردم در جاهای گوناگون کشور 19 ـ لزوم دسترسی به دلایل و منابع متعدد 20 ـ جذابیت و تناسب کتاب با سن دانشآموزان (Research and Renewal Organization, cited in Yarmohammadian, 2006) مروری بر تحقیقات پیشین در راستای ارزشیابی کتب درسی از لحاظ رعایت معیارها و یا تطبیق با نظریات مختلف، تحقیقاتی انجام گرفته است.