چکیده:
مسئله بازگشت بیماران وابسته به مواد بزرگترین واقعـه طـی فراینـد درمـان اسـت کـه عامـل اساسـی بیشـتر شکست ها در درمان بیماری اعتیاد و ازدیاد شمار این بیماران در جامعه محسـوب مـیشـود. بـر ایـن اسـاس برنامه ریزی و تلاش جهت کاهش این مسئله باید به عنوان بخشی از برنامه های پیشگیری از اعتیاد در جامعـه مورد توجه قرار گیرد. این تلاش ها در حوزه پیشگیری از نوع ثالـث محسـوب شـده و بـر بهبـود بیمـاران و کاهش آسیب های جانبی ناشی از بیماری در آنها متمرکز است . از سوی دیگر در کشور ما به ویژه در سـال ٩ های اخیر باوجود گسترش انواع برنامه های درمانی و تلاش جهت کاهش شمار مبتلایان به اعتیـاد از طریـق بازگرداندن بیماران به زندگی سالم ، همچنان شاهد آمار روزافزون بیمـاران و نیـز اخبـار نـاگوار مربـوط بـه عوارض و صدمات ناشی از این بیماری در جامعه هستیم . کارشناسان علت اصلی شکست اغلب این برنامـه های درمانی و کاهش آسیب در بیماران را فراوانی آمار بازگشت بیماران در کشور دانسته اند. لذا پـرداختن به موضوع بازگشت در درمان اعتیاد الزامی و از نیازهای عمـده در فراینـد کنتـرل معضـل اعتیـاد در کشـور به نظر میرسد. آنچه در این مبحث ارائه میشود مرتبط است با برنامه ریزی مورد نیاز در جهت پیشـگیری از بازگشت بیماران وابسته به مواد که تحت درمان قرار گرفته اند. به این منظور با توجه به پیشینه اقدامات انجام گرفته در حوزه پیشگیری، با پـیش رو قـراردادن الگـوی رفتـاری- شـناختی مـارلات سـعی شـده اسـت تـا برنامه ای جهت پیشگیری از بازگشت مجدد بیماران وابسته به مواد که تحت درمان های دارویی اعتیـاد قـرار گرفته اند، ارائه شود.
خلاصه ماشینی:
"مهم ترین تکنیک هایی که در خلال جلسات کار میشوند شامل موارد زیر میشوند: بازسازی شناختی: مانند در نظر گرفتن لغزش به عنـوان یـک اشـتباه و نـه نتیجـه شکست فرد؛ حذف اثرات توهمات و دارونماها: انتظار مثبت از نتیجه مصرف ؛ ١٩ آموزش مهارت های کنار آمدن : مثل آموزش آرامش بخشی، مدیریت اسـترس ، آموزش جـرأت ورزی، تمـرین و ایفـای نقـش در نمـایش مـدیریت موقعیـت بازگشت ؛ تحلیل تخیلات مربوط به بازگشت و توصیف های مربوط به بعد از بازگشـت از طریق روش هایی مانند تهیه و تنظیم جدول افکار، احساسـات و واکـنش هـای رفتاری؛ آموزش راهبردهای اجتناب از مواد مانند شناسایی محرکهـای پرخطـر و تـرک موقعیت ؛ آموزش در زمینه علائم هشداردهنده بازگشـت ازقبیـل تصـمیمات نـامربوط بـه انتظارات مثبت مانند دلیل تراشی و انکار، نامتعادلی سبک زندگی؛ مدیریت اشتیاق و کنار آمدن با تصوراتی همچون افت و خیزهای مربوط به مصرف ؛ افزایش تعادل سبک زندگی، گسترش اعتیادهای مثبت مانند پیاده روی، مراقبـه و ورزش ، جانشینی زیاده رویها مانند فعالیت های تفریحی و ماساژ؛ خودنظارتی و ارزیابی رفتار؛ مدیریت لغزش از راه هایی همچون قرارداد بستن برای مصرف ؛ قراردادهای رفتاری جهت اصـلاح الگوهـای رفتـاری و ارتبـاطی بـا خـانواده و دوستان و اجتماع ؛ تنظیم قراردادهایی جهت برنامه کاری و شغل ."