چکیده:
کمیتگرایی و مشغول شدن به ظاهر، یکی از آسیبهای جدی در پرداختن به تعالیم اسلامی محسوب میشود؛ مقولهای که از دیدگاه قرآن و سنت بارها مورد نقد قرار گرفته است. یکی از این تعالیم، قرائت قرآن کریم است. قرآن کریم، سنت پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) بر قرائت قرآن تأکید فراوان دارند. این تاکیدها موجب شده است مسلمانان در این مقوله به تألیف و تحقیق گستردهای بپردازند. مسئلهای که در اینجا وجود دارد، میزان اهمیت دادن به اصل قرائت و در کنار آن پرداختن به سایر موضوعات مکمل قرائت قرآن است. یکی از دانشمندان علوم قرآنی که به این مساله به صورت جدی پرداخته، سیوطی است. در این مقاله تلاش بر این است نوع رویکرد سیوطی به قرائت بر اساس بررسی سندی و معیارهای موجود در مکتب اهل بیت(ع) مورد نقد و ارزیابی قرار گیرد. از اشکالات اساسی بر این نوع رویکرد، تکثر روایات مقطوع، مرفوع و منقطع، نقل مطالب فراوان از صحابه، تابعین و قراء به نحوی که شبهه روایت بودن را دارد، و تاکید بیش از اندازه بر ظواهر قرائت و غفلت از مساله اصلی آن یعنی تدبر است. تدبر و میزان اهمیت آن در قرآن کریم و مکتب اهل بیت(ع) نیز در انتهای هر بخش مورد تبیین قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
فضیلت قرائت سیوطی در این بخش ابتدا در جهت تاکید بر قرائت ، بسیار به آیه «یتلون آیات الله آناء اللیل »، آیات الهی را در دل شب میخوانند (آلعمران: ١١٣)، استناد می کند و در ادامه روایاتی را به این شرح نقل می کند: - روایتی از پیامبر اکرم(ص) درباره حسادت نسبت به کسی که شبانه روز قرآن می خواند (ترمذی، ١٣٩٥ق ، ج٤، ص٣٣٠؛ ابن ماجه ، بی تا، ج٢، ص١٤٠٨) که این قاری ثواب زیادی خواهد برد.
در فضیلت قرائت ، روایتی از پیامبر اکرم(ص) نقل کرده که قاری دارای منزلت بسیار است (سیوطی ، ١٤٣٤ق، ج١، ص٢١٦)؛ در سنن ابی داوود سند این روایت حسن ارزیابی شده است (ابی داود، بی تا، ج٢، ص٧٣).
دو قول نیز از ابن مسعود در نهی از تند خواندن قرآن می آورد که قول اول با اندک تفاوتی در سنن ابی داود (بی تا، ج٢، ص٥٦) و صحیح مسلم (بی تا، ج١، ص٥٦٣) آمده است ، و در ادامه سخن ، ابن مسعود بیان می کند که من شواهدی از قرائت دو سوره هماهنگ با هم و یا دو سوره مفصل توسط پیامبر در نماز دارم، و این نکته را در تایید سخن خود به کار برده است ، حال آنکه این روایت ارتباطی با سخن ابن مسعود ندارد و نمی تواند تایید سخن او باشد.