چکیده:
سطوح مختلف معنایی قرآن و ذوبطون بودن آن، امری پذیرفتهشده در بین فریقین است. برخی ـ به خطا ـ از این ویژگی منحصر به فرد کلام الهی، پلورالیسم و تکثر قرائتها را نتیجه گرفتهاند؛ درحالیکه از منظر عموم مفسران و اندیشمندان، مقصود از بطون قرآن، فهمهای طولی و ذومراتب، غیرمتعارض، روشمند، غیر متداخل در حوزۀ نصوص و بهمثابۀ پشتوانۀ استناد آرای متکثر مفسران و فقیهان میباشد که هیچگونه تلازم و پیوندی با پلورالیسم و تعدد و تکثر قرائتها ندارد؛ ضمن آنکه تکثر قرائتها: اولا، به تکثر تعارضآمیز و متناقض، و ثانیا، به حجیت و اعتبار بخشیدن به همۀ قرائتهای دینی و فرق مذهبی میانجامد؛ امری که با اصیلترین اهداف انبیا، یعنی هدایت الهی، منافات دارد و به سردرگمی و ضلالت بندگان منجر میگردد. بنابراین ذوبطون بودن کلام الهی با پدیدۀ تکثر قرائتها، کاملا متعارض است و بههیچرو مولودی به نام تکثر قرائتها و پلورالیسم را در دامن خویش نمیپروراند.
Quranic meaning`s state of being in different levels ant its being of multiple depths is accepted by fariqain. Some have wrongly concluded the fact as pluralism and difference of readings. Yet، none of commentators and scholars have viewd it as pluralism; they all have viewed it as logical ordered meanings without any contradiction as a support for multiple opinions of commentators and faqihs and without any relation with pluralism. Moreover، pluralism leads to contradictory plurality at first and then، to authorizing all religious and sectorial readings، namely to the fact that opposes the most foundational purpose of Prophets and causes servants` wandering and misleading. Such being the case، the holy Quran`s being of different ordered meanings opposes pluralism and never will agree with it.
خلاصه ماشینی:
"(بنگرید به: بابایی، 1386: 22 ـ 11؛ ذهبی 1396: 25) ورود تفکرات مسیحی به جهان اسلام و بروز مباحث فلسفه دین و کلام جدید موجب شد تا برخی نواندیشان دینی ـ گرچه با اهداف مقدس و غیرمغرضانه ـ در پی یکسانسازی آموزههای ادیان برآمده، تکثر قرائتها را همسنگ بحث بطون و تعدد معنایی آیات قرآن بهشمار آورند؛ لذا به توجیه کثرتگرایی با استناد به چندلایه و ذوبطون بودن کلام الهی مبادرت ورزیده، نتیجه گرفتند که فهم ما از متون دینی، متنوع و متکثر است.
عالمان اسلامی با الهام از روایات معصومان و با بهرهگیری از قواعد عقلایی فهم، به درکی روشمند و مضبوط از بطون قرآن دست یافتهاند؛ ازجمله تحلیلهای ایشان عبارتند از: بطون متعدد قرآن، مفاهیم یا حقایقی در طول یکدیگر و در طول ظاهر متن، ذوبطون بودن کلامی الهی، معانی مطابقی و التزامی الفاظ، بطون قرآن؛ یعنی ذومراتب و تشکیکی بودن نسبت به مراتب مختلف، فهم مراتبی از بطون ویژه معصومان، استفاده اندیشمندان از قرآن از جهات گوناگون با توجه به تخصص و مهارت علمی خود، عدم اجتهاد در حوزه نصوص، وجود معیار سنجش فهم درست از نادرست، اختلاف آرای فقیهان ناشی از اختلاف در منابع، مبانی، مدارک و ذوق، روشمند بودن دانش فقه و در نهایت به حجت رساندن فتوا و رأی خود، لزوم تشخیص حق از باطل برای رسیدن به اهداف انبیا؛ یعنی هدایت الهی."