چکیده:
درجوامع دینی، تاریخ روستاها، شهرها و مناطق با تاریخ مراکز زیارتی عجین است . زیارتگاه ها از عوامل حفظ سنت ها و هویت فرهنگی جوامع محل استقرارشان هستند. این اماکن کارکردهای آشکار و پنهانی دارند که بر ابعاد مختلف حیات اجتماعی اثرگذار است . این کارکردها (آشکار وپنهان) مدام در مسیر تطور وتحول اند. حوادث مهمی چون انقلاب در این تطور نقش محوری دارند. در این پژوهش براساس نظریه ی «مرتون» کارکردهای آشکار و پنهان زیارتگاههای ایلام (حوزهی شمالی استان) در دو مقطع قبل و بعد از انقلاب مورد مقایسه قرار گرفته اند. روش کار در گردآوری اطلاعات از طریق تبدیل داده های کیفی به کمی با رویکرد مقایسه ای است .نتایج استخراج داده ها حاکی از افزایش کارکردهای آشکار و پنهان زیارتگاهها در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نسبت به قبل از انقلاب اسلامی است
خلاصه ماشینی:
"١۴ بنابراین ، به استناد بخش اعظم پاسخ ها میتوان گفت کارکرد اقتصادی پنهان در این زمینه به میزان قابل ملاحظه ای افزایش یافته است ؛ یعنی میتوان چنین برداشت کرد که زنان نسبت به مردان تمایل بیشتری برای رفتن به زیارتگاه ها از خود نشان می دهند.
٣. دسته ی سوم از مطلعان که در اقلیت قرار داشته و حدود ٢٢ درصد از پاسخگویان را تشکیل میدهند، براین عقیده اند که کارکرد زیارتگاه ها در زمینه ی حل اختلافات بین اقشار گوناگون، پس از انقلاب اسلامی بیشتر شده است .
کارکرد فرهنگی:(آشکار) برای بررسی کارکردهای آشکار فرهنگی زیارتگاه ها، شاخص فعالیت فرهنگی زیارتگاه (سؤال١٢)، نقش زیارتگاه در ارتقای فرهنگ دینی (سؤال ١٥) و نیز وضعیت بهداشتی زیارتگاه ها(سؤال١٠ ) در پرسش نامه مورد سؤال قرار گرفته اند.
از آن جا که درصد بیشتری از مطلعان اظهار داشته اند این عقیده در بین زوار کم رنگ تر شده است ، می توان این نکته را ابراز کرد کژکارکرد فرهنگی پنهان این متغیر کاهش یافته است ؛یعنی در زمینه یمتغیر تبرک جستن به “درختان متبرک اطراف زیارتگاه “که دارای کارکرد فرهنگی پنهان می باشند، از آن جا که بعد از انقلاب این عقیده کاهش یافته ؛ بنابراین ، می توان ادعا کرد که کژکارکرد فرهنگی پنهان آن نیز کاهش یافته است .
حدود ٢٠ درصد از پاسخ گویان، اظهار داشته اند که نقش زیارتگاه ها از این منظر، نسبت به قبل از انقلاب اسلامی بیشتر شده است ."