چکیده:
در این پژوهش فرایند تحول مفاهیم اخلاقی و دیگر دوستی در دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی بررسی شد.1020 دانش آموز(510 دختر و 510 پسر)از پایههای تحصیلی اول تا سوم راهنمایی و در پنج منطقه اقتصادی-اجتماعی شهر تهران به طور تصادفی با روش نمونهگیری خوشهای انتخاب و سطوح تحول اخلاقی و دیگردوستی آنان به وسیله پرسشنامه''''ما‘‘ ( MDT ،1989)تعیین شد.تحلیل دادهها نشان داد(1) دیگر دوستی با افزایش سن متحول نمیشود اما رفتارهای دیگردوستانه با تغییر نوع روابط از نزدیکان به بیگانگان تغییر میکند.(2)تفاوت شاخص کلی تحول اخلاق بین پایه اول با پایههای دوم و سوم معنادار بود اما عدم افزایش معنادار نمرات بین پایههای دوم و سوم،توقف روند تحول این شاخص را نشان داد.(3)نمرات دانش آموزان دختر و پسر در متغیرهای کلی دیگر دوستی (RCTṣRBTṣRAT) و در شاخص کل تحول اخلاقی (TJ) تفاوت معناداری را به دست نداد.(4)وجود رابطه معنادار بین وضعیت اقتصادی-اجتماعی با تحول اخلاقی و دیگر دوستی برجسته شد و پایینترین میانگینها درمناطق غیر مرفه و بالاترین میانگینها در مناطق مرفه به دست آمد.یافتهها ضرورت ایجاد یک جو تعاون و تقابل در روابط اجتماعی،لزوم ارائه الگوهای دیگردوستانه و جامعهگرایانه توسط بزرگسالان و اتخاذ راهبردهایی به منظور تضمین شرایط بهینه تحول شناختی را مطرح کردند.
خلاصه ماشینی:
"در مورد بروز و تحول دیگر دوستی9باید گفت که اگر این مفهوم را همراه با کریگ،2000؛اسمیت، 2001 و دیگران،به عنوان یکی از ویژگیهای تحول نوعی در زمره فرایند سازش قرار دهیم باید اذعان کنیم که این خصیصه از حد تولد کاملا گسترش یافته نیست و با افزایش سن و ایجاد گرایش کمک به دیگران در کودک،تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند افراد خانواده و بزرگسالان دیگر،همسالان،مدرسه و رسانهها تغییر میکند(زان-واکسلر،رادک-یارو، واگنر و چاپمن،1992).
یافتهها توصیف و تحلیل آماری نتایج آزمون اجرا شده امکان پاسخ به پرسشهای اصلی پژوهش را فراهم کردند: در مورد پرسش اول دربارهء ویژگیهای مفاهیم اخلاقی و دیگردوستی در دانش آموزان دوره راهنمایی شهر تهران،وارسی نتایج مبین آن است که تفاوت میانگینهای آزمودنیهای سه پایه تحصیلی در متغیرهای دیگردوستی معنادار نیستند.
اگر دیگر دوستی را عملی بدانیم که((فارغ از خود است به جای آنکه ناشی از خود خواهی باشد))و((فقط برای کمک به دیگری انجام میشود حتی اگر به زیان کمککننده باشد))و اگر با توجه به پژوهشهای بین المللی در قلمرو رفتار شناسی طبیعی1و روانشناسی(توریل،2002؛توماس،2000؛تروارتن و لوگوتتی،1989)این نکته را بپذیریم که نیروی بالقوه برانگیزاننده چنین رفتارهایی به طور ژنتیکی انتقال مییابد و حتی در کودکان کمتر از سه سال هم رفتارهای دیگر دوستانه دیده میشود(زانـ-واکسلر و همکاران،1992)باید این نکته را محرز بدانیم که چنین خصیصهای از حد تولد کاملا گسترش یافته نیست،به طیف گستردهای از رفتارهای ساده (مانند تقسیم اسباب بازی)تا پیچیده(دفاع از کودکی که قربانی پرخاشگری است)پوشش میدهد و تفاوت شیوه بیان آن هم تحت تأثیر نخستین شیوههای ارتباطی از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر قابل ملاحظه است."