چکیده:
کودکانهنگری، بعدی از دنیای فکری و شعری سهراب سپهری است که اشکال آن در شعر وی خودنمایی میکند. او از سرمایههای کودکی به عنوان دستمایههای شعری بهرهگرفته است. سپهری لحنی صمیمی و صادقانه و در عینحال ساده که میتوان آن را تلفیقی از زبان کودکانه و شاعرانه و نمادین تلقی کرد، برای تبیین کشف و دریافتهای عرفانی خود به کار میگیرد. تخیل دورپرواز وی همچون خیالپردازیهای بیمرز کودکانه درصدد ایجاد مناسبات و روابط تازه بین اشیا و پدیدهها برمیآید و از این رهگذر، توفیق مییابد تصاویر بدیع، غریب و بیسابقهای بیافریند که تنوع و تازگی آنها، بازتابهای ناهمگون و متنوع تخیل کودکانه را به یاد میآورد. سپهری چون کودکان با نگاهی فارغ از عادات، پیشداوری و زمینههای ذهنی، به امور و پدیدهها مینگرد؛ بدین واسطه، میتواند جریانی از تازگی، شگفتی و احساس لذتی را مشابه آنچه برای کودکان قابل تجربه است، در شعر خود بازتاب دهد.مقالۀ حاضر بر قرابتهای نگرش عرفانی سپهری و نگاه کودکانه تأمل میکند و در صدد برآمده اشکال آن را در اندیشه، عاطفه، تخیل و زبان سپهری کشف و تبیین نماید.
خلاصه ماشینی:
در حوزة چنین ذهن و تخیلی، مناسبات و روابط تازه ای بین اشیا و پدیده ها شکل میگیرد؛ تصـاویر بـدیع ، غریب و بیسابقه در شعر سپهری از همین رهگذر فراهم آمـده کـه تنـوع و تـازگی آن هـا بازتـاب هـای ناهمگون و متنوع تخیل کودکانه را تداعی میکند: از هجوم روشنایی شیشه های در تکان میخورد.
»، «مرتـع ادراک خرم بود»، «دست من در رنگ های فطری بودن شناور شد»، «در اتاق من طنینی بود از برخـورد انگشتان من با اوج » از مجموعۀ شعر حذف کنیم ، آنچه باقی خواهد ماند، روایتی سورئالیستی است کـه به مدد تلفیق توصیفات عینی و عناصر ذهنی به وجود آمده است ؛ روایتی که راوی آن بـه یـک کـودک خیال پرداز شباهت دارد؛ کودکی که تخیلات خود را بدون تبعیـت از منطـق بزرگسـالان ، ناخودآگـاه بـا مشاهداتش درمیآمیزد «یک عروسک پشت باران بود»، «قسمتی از آسـمان افتـاد در لیـوان آب مـن »، «آب را با آسمان خوردم »، «لحظه های کوچک من خواب های نقره میدیدند.
سپهری توانسته از کودکی و سرمایه های آن بهره ای خلاق ببرد؛ این بدان معنا نیست کـه وی بـه پختگی لازم و آن چه همگان در بزرگسالی، بدان دست مـییابنـد، دسـت نیافتـه و نتوانسـته از مرحلـۀ کودکی گذر کند، بلکه او کودکی و داشته های آن را به عنوان توشه و سرمایه ای هنری به کار بسته و از امکانات آن ، بهره ای شاعرانه برده است .