چکیده:
افزایش تقاضای آب یکی از چالشهای اصلی مدیران و برنامهریزان منابع آب میباشد. پاسخ به مسائل کمبود آب تنها از طریق توسعهی پروژه منابع آب جدید امکانپذیر نیست و از طریق مدیریت کارای آب در پروژههای موجود میسرتر است. در این رابطه، مدیریت استفاده تلفیقی یکی از گزینههای بهکارگیری بهینهی منابع آب در دسترس میباشد و میتواند بهرهوری آب را بهبود ببخشد. در مطالعهی حاضر برای ارزیابی سناریوهای مختلف استفاده تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت فیروزآباد فارس یک مدل ریاضی ارائه شده که در آن محدودیتهای هیدرولوژیکی و مدیریتی برای رسیدن به الگوهای کشت بهینه بهمنظور استفادهی بهینه از منابع آب در راستای حداکثر کردن بازده برنامهای لحاظ شده است. نتایج نشان داد که استفادهی توامان آب سطحی و زیرزمینی اطمینان نسبت به منابع آب را بهبود میبخشد که میتواند زیان ناشی از عدم حتمیت مربوط به آب را کاهش دهد و بنابراین همچون یک سیستم مدیریت ریسک علیه عدم حتمیت آب عمل کند. همچنین نتایج نشان داد که بازده برنامهای فراهم آمده از سیستم استفاده تلفیقی پیشنهادی در سطح دشت تقریبا دو برابر مقدار قبلی است یعنی از 189 میلیارد به 372 میلیارد ریال خواهد رسید و بهرهوری آب به میزان 13درصد افزایش مییابد. طبقهبندی JEL:E31,Q11,Q13
Increasing water demand is one of the most challenging issues for water resource planners and managers. Solution to water shortage problems are not solved only through development of new water resource projects، more importantly they can be solved by efficient water management within the existing projects. In this context، conjunctive use management is one of the alternatives for the optimum utilization of available water resources and can improve water use productivity. In the present study، a mathematical model is presented to evaluate different scenarios of conjunctive use of surface and groundwater with various hydrological and management constraints to arrive at optimal cropping patterns for optimal use of water resourcesfor maximizing gross margin. The results indicated that by using surface and groundwater conjunctively، reliability of the irrigation water could be improved. It caused to reduce the losses due to water uncertainty and therefore، acted as a risk management system against the uncertainty in water. Also the results showed that the net benefit from the proposed conjunctive use system is almost double from 189 to 372 milliard Rials and water productivity increaseed by 13 percent.
خلاصه ماشینی:
"در مطالعه ی حاضر برای ارزیابی سناریوهای مختلف استفاده تلفیقی از منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت فیروزآباد فارس یک مدل ریاضی ارائه شده که در آن محدودیت های هیدرولوژیکی و مدیریتی برای رسیدن به الگوهای کشت بهینه به منظور استفاده ی بهینه از منابع آب در راستای حداکثر کردن بازده برنامه ای لحاظ شده است .
در صورتی که این میزان از بهره وری آب مد نظر باشد، خروجی آب از دریچه ی سد باید به گونه ای باشد که در دهه ی سوم مرداد(d٢٢) یعنی در اوج نیاز به آب ، بتواند ١٥/٧ میلیون مترمعکب آب سطحی را جهت تلفیق با آب زیرزمینی تأمین نماید که تقریبا ظرفیت معادل ١/٨٢ برابر ظرفیت پیش بینی شده است .
تلفیق آب سطحی و زیرزمینی در مقایسه با شرایط فعلی که تنها از آب زیرزمینی استفاده میشود، آب مطمئن تری را برای زارعین تأمین خواهد کرد و بهره وری آب را از حدود ١٢١٥ ریال فعلی به ١٧٢٧ و ١٥٦٥ ریال به ازای هر مترمکعب مصرف آب در ساحل راست و چپ افزایش خواهد داد و بازده برنامه ای کل حاصل از کشاورزی منطقه را از ١٨٩ میلیارد ریال به ٣٧٢میلیارد ریال خواهد رساند.
در این مطالعه ، الگوهای کشتی که میتواند در سناریوهای مختلف بالاترین بازده برنامه ای را تأمین کند، ارائه شده و میزان خروجی از دریچه سد و تخصیص آن به سواحل راست و چپ برای رسیدن به حداکثر بازدهی در دهه های مختلف سال تعیین شده است ."