چکیده:
در این مقاله ، پیش فرض نگارنده این است که بوف کور اثری هنری و ماندگار است ؛ زیرا فرم و تکنیکی مناسب دارد. هدایت در بوف کور در مقام پیشرویی خلاق و به تاثر از مکتب های اکسپرسیونیستی و سوررئالیستی، محاکات را از عالم بیرون به عالم درون برده و عوالم پنهان ، افکار و خیالات مخبرش را به شیوه های گوناگون ، به صورت اثری داستانی بازنمایی کرده است . در این مقاله ، به مقتضای فضای محدودش ، یک تکنیک در بوف کور بررسی شده و آن استفاده از تشبیه و استعاره برای شکل دادن به فرم فضا در این اثر داستانی است که باید بازنمایی از فضای درونی یا ذهنی نویسنده باشد. در تحقیق پیش رو، اثبات شده که هدایت قصد داشته فضایی خاصی را بر سراسر داستان حکم فرما کند و برای خلق این اتمسفر همگون از تشبیه و استعاره استفاده کرده است . به همین منظور در این مقاله ، به ترتیب این موضوعات بررسی شده است : ١. توجه آگاهانه هدایت به تکنیک و فرم ؛ ٢. اهمیت ساختن فضا در ژانر برگزیدة نویسنده ؛ ٣. چیستی فضا و عوامل سازندة آن ؛ ٤. نقش تشبیه و استعاره در فضاسازی؛ ٥. انواع استفاده های نویسندة بوف کور از تشبیه و استعاره برای خلق فضا. به نظر نگارنده ، این مقاله در حیطه نقد عملی با رویکردی فرمالیستی قرار میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله ، به مقتضای فضای محدودش ، یک تکنیک در بوف کور بررسی شده و آن استفاده از تشبیه و استعاره برای شکل دادن به فرم فضا در این اثر داستانی است که باید بازنمایی از فضای درونی یا ذهنی نویسنده باشد.
٢. بحث و بررسی مطالعۀ نقد و نظریات ادبی هدایت که در خلال برخی گفت وگوها١، خاطرات و نامه های او ثبت شده ، نشان میدهد که وی فقط داستان نویسی غریزی نیست ؛ بلکه نویسنده ای حرفه ای است که با آثار نویسندگان برجستۀ عصر خود و جریان های هنری آوانگارد زمانش عمیقا آشنا بوده (برای نمونه نک : فرزانه ، ١٣٧٨: ٤٤٢) و معتقد است بلد نبودن تکنیک مانع نوشتن میشود (همان ، ٨٩).
مسخ انسان ها هدایت در موارد متعددی، انسان ها را به حشرات یا حیوانات پست تشبیه میکند؛ با این کار علاوه بر بیارزش کردن انسان ، فضایی پوچ و مضحک در داستان میسازد: اگرچه نه نه جون ظاهرا تغییر کرده بود ولی افکارش به حال خود باقی مانده بود فقط به زندگی بیشتر اظهار علاقه میکرد و از مرگ میترسید، مثل مگس هایی که اول پاییز به اتاق پناه میآورند (همان ، ٥٩).
گویا هدایت تعمد داشته است که فضای بوف کور را مانند فضای فیلم های گوتیک و دراکولایی مورد علاقه اش ، ترسناک و جنایی کند: حس میکردم که مرا مثل طعمه دردرون خودش میکشید، احساس ترس و کیف به هم آمیخته شده بود."