چکیده:
وطن به عنوان یکی از مولفه های هویت ساز هر ملتی مطرح است ؛ بنابراین ، دفاع و حفظ از آن میتواند مهم باشد. وطن دوستی در شعر فارسی، جلوة ویژه ای دارد و در هر زمان که وطن مورد هجوم بیگانگان قرار گرفته است ، شاعران دست به قلم شده اند و در وصف آن اشعار و منظومه هایی شیوا و بلیغ سروده اند. با شروع جنگ تحمیلی، کشور مورد هجوم رژیم بعثی عراق قرار میگیرد وشهرهای مرزی با خاک و خون یکی میشوند. شاعران ، این حوادث تلخ را بر نمیتابند و با سرودن اشعاری به دفاع از وطن بر میآیند. پرداختن به اشعار وطنی این دوره میتواند کمکی شایان به تقویت حس وطن دوستی مردم کند و در حفظ هویت ملی تاثیرگذار باشد. در این مقاله که به روش کتابخانه ای صورت میگیرد، سعی بر آن است تا مفهوم وطن در شعر شاعران دفاع مقدس ، بررسی شود و سپس با آوردن نمونه های شعری اثبات گردد که شاعران از مفهوم وطن در شعر خویش بهره جسته اند. با انجام این پژوهش مشخص میشود که مفهوم وطن به عنوان یک موضوع اصلی در شعر شاعران دفاع مقدس مطرح میشود و شاعران همگان را به وطن دوستی و دفاع از وطن فرا میخوانند. مفهوم وطن در این دوره در قالب میهن اسلامی بروز پیدا میکند و شاعران بر اساس موازین اسلامی به سرودن شعر وطنی میپردازند.
خلاصه ماشینی:
"او وطن را سرزمینی پاک و مطهر می داند که در آن باور انسان بارور می شود و آرام بخش هم وطنان است و دل کندن از آن مشکل : وطن ، وطن ، وطن خوب و پاک و اطهر من ز خـاک سرخ تو سبزاست بـاغ بـاور مـن تویــــی قـــرارگـه خواهـــر و بـــرادر مـن هوای حـب تو بیـرون چه سان کند سر من (رحمدل ،١٣٨٦: ١٣) سپیدةکاشانی ، در زمانی که هجوم دشمن به خاک وطن و آغاز جنگ تحمیلی نزدیک بود در وصف وطن اشعاری سرود: به خون گرکشی خاک مـن ، دشـمن مـن بجوشــد گــل انــدرگـــــل از گلشــن مــن تــنم گــــــــر بســوزی، بــه تیـرم بــدوزی جــدا ســازی ای خصـــم ، ســر از تــن مــن مـــن ایرانـــــــــیام ، آرمـــانم شـــهادت تجلــی هســتیاســت جــــان کنــدن مــن (کاشانی ،١٣٨٩: ١٤) اعتقاد به صلح و آرامش در جامعۀ اسلامی ایران ، از مهم ترین ویژگی های یک جامعۀ عدالت محور است که با تثبیت اندیشه های مذهبی و میهن دوستانه در ذهن روشن اندیشان شکل می گیرد.
جانــــــان مـــــن برخیز بر جولان برانیـــم زآنجا به جولان تا خط لبنان برانیـــــم آنجــــا کــــه جولانگاه اولاد یهود است آن جا که قربانگاه زعتر، صور، صید است آنجا که هر سوصد شهیـــد خفتــــه دارد آنجا که هر کویش غمی بنهفتـــــه دارد جــــانان مـــن اندوه لبنــــان کشـــت مـا را بشکست داغ دیر یاسین پشــــت مـــا را (سبزواری، ١٣٨٦: ٢٢٥) صــــرب ها سـرب گدازیده فرو باریدنـد غیرت چشم کسی، ابر بلا را نگریســــت آتش خانه ات ، احساس کسی را نگداخت هیچ نالۀ آن صحن و سرا را نگــریســـت (اسرافیلی،١٣٨٦: ٢٤٧) «در ذهن و ضمیر شاعران مسلمان ایران ، همسنگ با مفهوم وطن و «ایران »، اسلام اهمیت دارد؛ لذا آرزوی تجدید حیات امت اسلامی و برخورداری از یک حوزة وسیع جغرافیایی در شعر پایداری و دفاع بارها طرح شده است ."