چکیده:
امروزه پیچیدگی مسائل شهری موجب شده است متغیرهای متعددی در مکانگزینی کاربریها تأثیرگذار باشند که با توجه به اهمیت و ارزش هر معیار در هر منطقه باید عمل شود. هدف این تحقیق تعیین و اولویتبندی معیارهای مکانگزینی اماکن ورزشی بهوسیلۀ روش مدل تحلیل سلسلهمراتبی(AHP[1]) بهمنظور استقرار در سطح شهر بهمنظور تساوی در دسترسی است. روش تحقیق توصیفی-پیمایشی و نوع تحقیق کاربردی است. برای جمعآوری اطلاعات از روش کتابخانهای و پرسشنامه استفاده شد. ابتدا معیارها تعیین و برای وزندهی آنها از AHP و برای رسم نمودار از نرمافزار Excel استفاده شد. نتایج نشان داد بهترتیب چهار معیار تراکم جمعیت (510/0)، دسترسی (271/0)، پتانسیل توسعه (152/0) و همجواری (067/0) بیشترین اهمیت را در مکانگزینی اماکن ورزشی دارند. با توجه به اینکه بر خلاف اغلب دستگاههای اجرایی کشور 70 درصد بودجۀ ورزش به بخش عمرانی و ساخت اماکن ورزشی اختصاص مییابد (اسدی، 1388)، ضرورت و اهمیت سرمایهگذاری و افزایش بهرهوری از ابعاد مختلف نمایان میشود. ازاینرو برنامهریزان و تصمیمگیران باید با استفاده از روشهای نوین مثل AHP بهمنظور استقرار اماکن ورزشی با توجه به نیاز هر منطقه از حداقل منابع به حداکثر بهرهوری برسند و در صرف هزینههای اضافی صرفهجویی شود.
Today, the complexity of urban issues has led many variables to be influential in site selection that and the importance and value of each criterion in each region should be considered. The aim of this study was to determine and prioritize site selection criteria of sport facilities by AHP for equal access. Research method was descriptive-survey and application. Library resources and a questionnaire were used to collect data. Firstly, criteria were determined and AHP was used to weigh them and Excel was applied to draw figures. Results showed that four criteria of population density (0.510), access (0.272), development potential (0.152) and neighborhood (0.067) had the highest importance in site selection of sport facilities respectively. Unlike most executive agencies in Iran, as 70% of the sport budget is allocated to development and construction of sports facilities (Asadi, 2009), necessity and importance of investment and increased efficiency in different dimensions get more evident. So, with regards to the needs of any region to establish sport facilities, planners and decision makers should achieve maximum efficiency from minimum resources and economize additional costs using new methods such as AHP.
خلاصه ماشینی:
تعیین و اولویت بندی معیارهای مکان گزینی استقرار اماکن ورزشی جهت تساوی در دسترسی با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) کریم زهره وندیان ١ – حسن اسدی ٢ – فرشته ابراهیمی - مهدی صمدی 4 3 ١.
در ورزش نیز مطالعاتی در این زمینه انجام گرفته است که به مواردی اشاره می شود: حبیبی و همکاران (١٣٨٧) در مطالعه ای با عنوان «پیاده سازی الگوریتم سلسله مراتبی در محیط GIS به منظور مکان گزینی فضاهای عمومی شهر (مطالعة موردی فضاهای ورزشی منطقه شش تهران )» به تعیین معیارهای مکان گزینی برای اماکن ورزشی پرداختند و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) آنها را وزن دهی کردند.
«پیاده سازی الگوریتم تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در محیط GIS به منظور مکان گزینی بهینة اماکن ورزشی » عنوان مقاله ای است که احمدی و همکاران (١٣٨٨)در سطح منطقة ٥ شهرداری تهران انجام داده اند که در این مقاله از الگوی تحلیل سلسله مراتبی (AHP) به عنوان یکی از روش های تصمیم گیری چندمعیاره برای وزن دهی به معیارهای تعیین شدة مکان گزینی اماکن ورزشی و پیشنهاد مکان بهینه استفاده کردند.
یکی از عوامل مؤثر در ارتقای بهره وری موقعیت مطلوب مکانی و سطح دسترسی به ویژه در فضاهای ورزشی محلی است ازاین رو با توجه به اهمیت این فضاها در شهر می بایست فرایند مناسبی به منظور توزیع آنها در سطح شهر اتخاذ شده و در مکان گزینی آنها طیف وسیعی از معیارهای آسایشی در نظر گرفته شود.