چکیده:
کاوش در ابتدا و انتهای حرکت افلاک، از موضوعات پژوهش درعلوم مختلف است. این مسئله در قرآن کریم، کتاب آفریننده افلاک نیز آیاتی را به خود اختصاص داده است که دارای وجوه و تفاسیر متفاوتی است. مفسران قرآن، با تکیه بر اصول و مبانی تفسیری و منابع روایی، درپی تفسیر وتبیین این وجوه بوده اند. اخترشناسان به کمک قوانین فیزیک و تجهیزات و تلسکوپ های نجومی درپی اثبات فرضیات بوده و هستند. عرفا با قدرت نفس مجرد و منخلع از قید زمان و مکان و فیلسوفان با پای استدلال عقلی در این جستجو با سایرین همگام شده اند. در میان این نظریات، نظریه ادوار و اکوار - معادل تئوری مدل چرخه ای در فیزیک نجوم - یکی از وجوه تفسیری قرآن کریم است که تایید روایی داشته و عرفای شامخی همچون ابن عربی و اعاظم فلاسفه مانند ملاصدرا در حکمت متعالیه آن را مطرح نموده اند. امام خمینی عارف و فیلسوف شهیر نیز در تایید آن از اصول عرفانی مدد جسته و به اثبات آن پرداخته است.
A study of the starting and culmination of the motion of stars is among the subjects studied in different disciplines. The Quran، the book of the Creator of heavens، also discusses the issue in several verses، which have different interpretations. The exegetes of the Quran، relying on the exegesis and narrative principles and fundamentals، have tried to interpret these verses. Astronomers، relying on laws of physics، equipments and telescopes have tried to test their hypotheses. Mystics have tried to contribute their shares in this endeavor through the power of their abstract souls، free from the bondages of time and space، while philosophers have tried to rely on the rational argument in this respect. Among these theories، the Epicycle theory – equal to the theory of cyclic theory of universe in astronomical physics – is one of the interpretative dimensions of the holy Quranic verses، which have been discussed in the traditions and by renowned mystics such as Ibn Arabi and great philosophers such as Mulla Sadra in his transcendental philosophy. Imam Khomeini، the renowned mystic and philosopher of our time، has relied on mystical principles to prove this theory.
خلاصه ماشینی:
بنا بر این نظریه ، چگالی بحرانی، تعیین کنندة سرنوشت جهان است (گریگوریف ١٣٥٤: ١٣٤ ـ ١٣٠) نظریۀ فریدمن ، بر اساس ادامۀ روند انبساط کائنات ، در سه مدل کائنات باز، بحرانی(مسطح ) و بسته مطرح میشود.
٢. آنچه از میان تفاسیر به بحث ادوار و اکوار مرتبط است ، حدیثی است که ابن بابویه معـروف بـه شیخ صدوق از امام باقر(ع ) در تفسیر خلق جدید در سه کتاب خود (توحید، خصال و ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ) نقل میکند که ایشان فرمودند: «بلی و الله لقد خلق الله ألف ألف عالم ، و ألف ألف آدم أنت فی آخر تلک العوالم و أولئک الآدمیین »: به خدا سوگند که خداوند هزاران هزار عالم ، و آدم ابوالبشر خلق نموده و تو(جابر) در آخرین عـوالم و آن آدم هـا هسـتی (شـیخ صـدوق ١٣٩٨: ٢٧٨؛ ١٤٠٦ : ٦٩ ؛ ١٣٦٢ ج ٢ : ٦٥٢).
(179 در این عبارات به ظهور بودا و انسان کامل در اعصار بینهایت قبل و بعد اشاره دارد که میتواند قابل تفسیر به نظریۀ ادوار و اکوار باشد؛ اگرچه اشاره مستقیمی به خرابی دنیا و بازسازی آن نشده است .
از تبعات پذیرش این نظریه ، آن است که موجودات دنیایی، بیانتها هستند (ابن عربی ١٣٧٠ :٥٤) به عبارت دیگر اگرچه عمر هر دورة دنیا محدود و افراد آن نیز متناهیاند؛ اما به دلیل تکرار بینهایت ادوار، کل موجودات و آدم های ابوالبشر بینهایتند.