چکیده:
در تبیین اعمال خلاف قانون، نگاه صرفا حقوقی کافی نیست بلکه می بایست از ابعاد دیگر همچون خانواده و مسائل روان شناختی مورد بررسی قرار گیرد. هدف این پژوهش، بررسی نقش نظارت والدینی و خودکارآمدی در همنشینی با همسالان بزهکار و رفتارهای پرخطر در دانشآموزان دبیرستانی بود. روش تحقیق همبستگی است. 198 دانش آموز دبیرستانی شهر پارس آباد در سال تحصیلی 93- 1392به شیوه نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند و به پرسشنامههای نظارت والدینی، خودکارآمدی عمومی، همنشینی با همسالان بزهکار و مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل دادهها از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین نظارت والدینی و خودکارآمدی با همنشیتی با همسالان بزهکار و رفتارهای پرخطر رابطه منفی معنادار وجود دارد (0۱/ ۰> P). نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که نظارت والدینی و خودکارآمدی میتوانند 21 درصد از واریانس همنشینی با همسالان بزهکار و 34 درصد از واریانس رفتارهای پرخطر را پیشبینی نمایند. نتایج تحقیق حاضر دلالت بر اهمیت متغیرهای خانوادگی و روانشناختی در کاهش همنشینی با همسالان بزهکار و رفتارهای پر خطر دارد
In defining the acts contrary to law، the pure legal perspective is not enough but also it should be surveyed by other perspectives such as family and psychological issues. The object of current study was to investigate the role of parental monitoring and Self-efficacy in affiliation with delinquent peers and high risk behaviors among high school students. The research method is correlation. 198 one high school students were selected through a random cluster sampling method in 2013-2014 academic years، and responded to the parental monitoring، Self-efficacy، affiliation with delinquent peers’ questionnaires، and adolescent risk- taking scale. For data analysis the Pearson coefficient and stepwise regression are used. Research results showed that there were significant negative relationships between parental monitoring and self-efficacy with affiliation with delinquent peers and high risk behaviors (P> 0.01). The results of regression analysis showed that parental monitoring and self- efficacy could significantly predict 21 percent variance of affiliation with delinquent peers and 34 percent of high risk behaviors. The results of current study signifies the importance of familial and psychological variables in decreasing affiliation with delinquent peers and high risk behaviors.
خلاصه ماشینی:
نظارت والدینی (Parental Monitoring) یکی از مهم ترین راهبردهایی می باشـد کـه بـه عنوان یک عامل محافظت کننده در جهت کاهش همنشینی با همسالان بزهکار ( Tilton et ٣٠٠ :٢٠٠٣ ,Svensson ;٤٢ :٢٠٠١ ,Farmer ;٢٠٥٧ :٢٠١٣ ,al) و پیشـگیری از انجـام رفتارهای پر خطر (٢٠٠٠ ,Li et al ;٢٦٠١ :٢٠١٣ ,Strunin et al) در نوجوانان نقش ویـژه ای ایفا می کند.
مطالعه ادبیات پژوهشی نشان می دهد که علاوه بر نظـارت والـدینی بـه عنـوان یکـی از متغیرهای مهم خانواداگی ، خودکارآمـدی (Self-Efficacy) نیـز مـی توانـد بـه عنـوان بعـد روانشناختی و فردی در تبیین همنشینی نوجوانان با همسالان بزهکار و رفتارهای پـر خطـر سهم داشته باشد.
نتایج تحقیقات متعدد نشانگر آن است کـه بـین خودکارآمـدی ادراک شده بالا با رفتارهای پرخطری همچون گرایش بـه اعتیـاد (ابولقاسـمی و همکـاران ، ١٣٨٨: ١٨١)، افکار خودکشی (برومند و همکاران ، ١٣٩١: ٦٣)، رفتـار نـا ایمـن جنسـی ( ,Bakker ٢٠٠١ :١٩٩٧) و پرخاشگری (سیارپور و همکاران ، ١٣٩٠: ١٦) در نوجوانـان ارتبـاط منفـی و معناداری وجود دارد.
از آنجا که از بـین مجموعـه عوامـل و متغیرهـای تأثیرگـذار بـر همنشـینی بـا همسـالان بزهکـار و رفتارهـای پـر خطـر، متغیرهـای فـردی و خـانواداگی ، بنیـادی تـرین ، گسترده ترین و بیشترین نقش را بر عهده دارند، در این پژوهش سعی شـده کـه بـه بررسـی نقش نظارت والدینی و خودکارآمدی در همنشینی با همسالان بزهکـار و رفتارهـای پرخطـر دانش آموزان دبیرستانی پرداخته شود.