چکیده:
مشارکت شهروندان با باور به انتقال پذیری قدرت، میتواند معیاری مهم در درجه مشروعیت دولتها
تلقی شود. فارغ از شیوه های متعدد مشارکت همگانی، چالش های اصلی مشارکت، نخست به
پذیرش آن همچون یکی از حقهای بنیادین بشری از سوی دولت، و سپس چگونگی پیاده سازی و
تعمیم آن در چارچوبهای حقوقی- سیاسی مقبول عموم، باز میگردد. دولت پررنگترین نقش و
بیشترین تاثیرها را در حوزه مشارکت همگانی دارد. میزان التزام دولتها به پذیرش مشارکت
همگانی، معیاری مهم در بررسی کیفیت نظام سیاسی، با الگوی حکمرانی خوب است و همچنین
موجب بیشترین میزان دخالت مردم در تعیین سرنوشت خویش می گردد. به طور کلی، برای تحقق
مشارکت همگانی شهروندان در جامعه، افزون بر وجود بسترهای قانونی و بالقوه، ایجاد تحول و باز
اندیشی در زیرساختهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز از ضروریات است؛ زیرا
مشارکت همگانی شهروندان، در مداخله شهروندان برای ادارة همه جانبه امور کشور و سیاست
گذاریهای کلان، عینیت می یابد. از آنجایی که تحقق این امر، در نظام حقوق عمومی ایران با
چالش هایی همراه است، این پژوهش در صدد است پس از بررسی چالش های موجود، به نقشهای کلان
دولت، برای رفع کاستی های موجود از ابعاد گوناگون، بپردازد.
خلاصه ماشینی:
149 150 بررسی چالش های مشارکت همگانی در نظام سیاسی - حقوقی جمهوری اسلامی ایران محمد تمیزکار مستقیم *١/ دکتر بیژن عباسی 2** چکیده مشارکت شهروندان با باور به انتقالپذیری قدرت، میتواند معیاری مهم در درجۀ مشروعیت دولت ها تلقی شود.
بـه طور کلی، برای تحقق مشارکت همگانی شهروندان در جامعه ، افزون بر وجود بسـترهای قـانونی و بالقوه ، ایجاد تحـول و بـاز اندیشـی در زیرسـاخت هـای فرهنگـی ، اقتصـادی، اجتماعی و سیاسی نیز از ضروریات است ؛ زیرا مشارکت همگانی شهروندان، در مداخله شهروندان برای ادارٔە همه جانبۀ امور کشور و سیاست گذاریهای کلان ، عینیت مـی یابد.
هیچ حکومتی بدون مشارکت مردم توانایی تداوم و پیشبرد اهداف خود را ندارد، از این رو بررسی جایگاه و نقش دولت برای مشارکت همگانی در امر اداره حکومت و راهکارهای تحقق آن ضروری است .
همچنین ، اهداف مشارکت همگانی، در زمانها و شرایط گوناگون، یکسان نیست بنابراین اگر تفاوت در انتظارات مشارکت کنندگان به خوبی درک نشود و واقعیت اهداف تبیین نگردد، انتظارات آن ها برآورده نخواهد شد و سرخوردگی و نا امیدی پدید می آید، خلق ایدههای جدید، اگاهی تصمیم سازان از خواست ها و نیازهای مردم، انعکاس نظریات مردم در تصمیمات مأخوذه توسط تصمیم سازان، ارتقای تصمیمات از طریق ارایه اطلاعات محلی در مسایل مختلف توسط مردم به تصمیم سازان، انتشار اطلاعات و اطلاعرسانی ، مشروعیت بخشیدن به تصمیمات، سوپاپ اطمینانی جهت کنترل احساسات سرخورده و رانده شده مردم، افزایش شفافیت در فرآیند تصمیم سازی و در خاتمه افزایش پاسخگویی مقامات برای تصمیماتشان» از جمله مهمترین نتایج ناشی از تحقق مشارکت همگانی در جامعه میباشند (شرفی ، ١٣٨٩: ٨٠).
٢. چالش ها یا موانع تحقق مشارکت همگانی در نظام سیاسی- حقوقی ایران مردم زمانی بر خود حکومت میکنند یا زمانی به مرحلـۀ خـودفرمـانی فردی میرسند که بتوانند فعالانه در تصمیم گیری های مؤثر بر سرنوشت خود، مداخلـه کنند (نلسون ، ١٣٨٤: ٦٨).