چکیده:
در سرتاسر جهـان، صـنعت بـرق کـه در دورهای طـولانی بـا شـرکت هـای یکپارچـه بـا ساختار عمودی اداره شده است ، دستخوش تغییـرات شـگرفی شـده اسـت . صـنعت بـرق بـه صنعت رقابتی و توزیع شدهای در حال تبدیل است که در آن قدرتهای بازار، تعیـین کننـده قیمت برق هستند، لذا شناسایی قدرت بازار از اهمیت زیـادی برخـوردار اسـت . بـازار بـرق ایران و شرکت مدیریت شبکه ی برق کشور به ترتیب در سالهای ٨٢ و ٨٣ تشکیل شـدند. از مهم ترین اهداف تجدید ساختار بازار برق ایران ایجـاد محـیط رقـابتی اسـت . هـدف ایـن مطالعه ، ارزیابی میزان رقابت در بین شرکت های برق منطقه ای در بـازار بـرق ایـران در سـال ١٣٩١ است . روش کار بدین صـورت اسـت کـه پـس از تفکیـک شـرکت هـای راهبـردی و حاشیه ای توسط شاخص سهم بازار در ساعت پیـک فصـل تابسـتان، عملکـرد شـرکت هـای راهبردی بـا مـدل کورنـو شـبیه سـازی مـیشـود. هـر شـرکت کورنـو (راهبـردی) بـا هـدف بیشینه سازی سود خود و با ثابت فرض کردن تولید رقبـا، سـعی در بیشـینه سـازی سـود خـود دارد. این کار تا جایی که شرکت ها از تغییر میزان تولید خود سود نبرند، ادامه مییابد تـا بـه نقطه تعادل برسند. نتایج به دست آمده از شبیه سازی، نشان مـیدهـد کـه شـرکت هـای دارای سهم بازار بالاتر در ساعت پیک فصل تابستان سال ٩١ به صورت راهبـردی عمـل کـردهانـد. در سطحی دیگر در این پژوهش به بررسی شرایط نیروگاههای این شرکت ها پرداختـه شـد. شاخص لرنر برای آن نیروگاهها محاسبه شد و نتیجه این بود که کل نیروگاههای مربـوط بـه شرکت برق منطقه ای تهران شاخص لرنر بالای ٥٠درصـد دارنـد کـه نشـان از قـدرت بـازار بالای آنهاست .
خلاصه ماشینی:
این مقاله بررسی می کند که آیا عملکرد بازار برق ایران از سطح رقـابتی فاصـله دارد یـا خیر و اینکه اگر شرکت های برق منطقه ای به صورت غیررقابتی عمل میکنند آیـا بـه دلیـل وجود نیروگاههای خاص آنهاست یا نه .
از آنجایی که این پژوهش برای ساعت پیک مورد بررسی قرار گرفته اسـت ، بـر اسـاس قدرت بهره برداری شده در پیک شـبکه بـرای هـر شـرکت بـرق منطقـه ای، سـهم بـازار هـر شرکت برق منطقه ای به صورت زیر محاسبه شده است : qi رابطه (١) Q=سهم بازار qi مقدار تولید هریک از شـرکت هـای بـرق منطقـه ای اسـت .
مدلهای انحصار چندقطبی، ابزارهای مناسبی برای قضاوت در مـورد واگرایـی محتمـل قیمت و هزینه های نهایی هسـتند، ازایـن رو مـیتـوان از آنهـا در تحلیـل رقابـت گریـزی در بازارهای برق استفاده نمود مدل برتراند بـه علـت در نظـر گـرفتن فـرضهـایی از قبیـل یکسـان بـودن هزینـه نهـایی بازیگران، توانایی تسخیر بازار توسـط هـر یـک از بـازیگران (عـدم محـدودیت در ظرفیـت تولید) و ثابت ماندن هزینه حاشـیه ای بـا افـزایش سـطح تولیـد، دارای کـارایی و سـودمندی چندانی بـرای اسـتفاده در بـازار بـرق نیسـت .
هزینه نهایی هر نیروگاه هـم بـا توجـه بـه فرمول زیر بدست میآید: 1 رابطه (٥) MCi=HRi×P×HV+(o&M)i داده های لازم از شرکت مدیریت برق گرفته شده اند.
S. Pang (2000), "Strategic Gaming Analysis for Electric Power Systems: An MPEC Approach", IEEE Transactions on Power Systems, vol 15, no.
S. Pang (2000), "Strategic Gaming Analysis for Electric Power Systems: An MPEC Approach", IEEE Transactions on Power Systems, vol 15, no.
International Journal of Electrical Power & Energy Systems, 60, 347-356.