چکیده:
بارش بارانهای شدید در مرداد 1384 در نواحی شرقی استان گلستان منجر به رخداد دو سیل ویرانگر گردید که این سیلابها ازجمله خسارتبارترین سیلهای رخداده در کشور بود. بهمنظور جلوگیری از تکرار مجدد رویداد سیل در مناطق سیلزده، به جابهجایی محدود 3 روستا و جابهجایی توأم با تجمیع یازده روستای شهرستانهای کلاله و مراوهتپه که در سیلابهای اخیر گرگان رود و سرشاخههای آن خسارات زیادی دیده بودند، به منطقه فراغی اقدام گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تأثیرات جابهجایی روستاهای آسیبدیده از سیل بر میزان سرمایه اجتماعی ساکنین محلی با استفاده از شاخصهای ذهنی است. بدین منظور سه قلمرو اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی و انسجام و همبستگی اجتماعی برای مطالعه سرمایه اجتماعی در ناحیه موردمطالعه انتخاب شد. جامعهی آماری این پژوهش، خانوارهای محلی ساکن در روستاهای محدودهی مطالعاتی است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 200 سرپرست خانوار بهعنوان حجم نمونه تعیین شدند. همچنین تجزیهوتحلیل دادهها با بهرهگیری از نرمافزار SPSS انجامشده است. جهت مقایسه دو الگوی جابهجایی محدود و تجمیع، از آزمون t نمونههای مستقل استفاده گردید. نتیجه این آزمون نشاندهنده آن است که بین الگوهای اسکان مجدد تفاوت معنیداری درزمینه میزان تغییرات سرمایه اجتماعی وجود ندارد. تحقیق بیانگر بهبود وضعیت مشارکت در هر دو الگوی اسکان مجدد، عدمتغییر در شاخص همبستگی و انسجام اجتماعی و کاهش میزان شاخص اعتماد اجتماعی در دو الگوی موردمطالعه است. پیشنهاد میگردد تا با حمایت از تشکیل و توسعه نهادهای مردمنهاد زمینههای تقویت انسجام و اعتماد بین اهالی فراهم گردد.
خلاصه ماشینی:
"جدول- 3: مقایسه الگوهای جابهجایی محدود و تجمیع در شاخص اعتماد اجتماعی مؤلفه الگو تعداد نمونه میانگین انحراف معیار آزمون t آماره t سطح معنیداری (درصد) اعتماد اجتماعی جابهجایی 50 8371/2 29038/0 111/6 000/0 تجمیع 150 5159/2 40185/0 (منبع: یافتههای تحقیق، 1394) همبستگی و انسجام اجتماعی: در قلمرو همبستگی و انسجام اجتماعی که با استفاده از گویههای شرکت در مراسمهای جشن و عزا، کمک به افراد بیبضاعت، روابط صمیمانه با همسایگان، پذیرش افراد با قومیتهای مختلف، بروز تضادهای مذهبی، همدلی و یکرنگی بین مردم، احساس مسئولیت در امور روستا، احترام به بزرگترها توسط کوچکترها، حل اختلافات بهصورت کدخدامنشانه مورد ارزیابی قرارگرفته است، اختلاف معنیداری در سطح اطمینان 5 درصد در هر دو الگوی موردمطالعه نسبت به قبل از جابهجایی مشاهده نگردید.
جدول- 5: مقایسه الگوهای جابهجایی محدود و تجمیع در شاخص همبستگی و انسجام اجتماعی مؤلفه الگو تعداد نمونه میانگین انحراف معیار آزمون t آماره t سطح معنیداری همبستگی و انسجام اجتماعی سه روستا 50 0068/3 52926/0 016/0 987/0 فراغی 150 0081/3 45958/0 (منبع: یافتههای تحقیق، 1394) مشارکت اجتماعی: در قلمرو مشارکت اجتماعی که با کمک گویههای مشارکت در تصمیمگیریهای روستا، مشارکت فعال در انتخابات، عضویت در نهادهای محلی، ارتباط نزدیک با مدیریت (شورا و دهیار)، مشارکت مالی در امور، شرکت در جلسات عمومی روستا، همفکری و مشورت زنان در امور روستا، موردسنجش قرارگرفته است، اختلاف معنیداری در سطح اطمینان 05/0 درصد بین الگوها با وضعیت قبل از جابهجایی مشاهده گردید."