چکیده:
متفکران مسلمان مسائل و پدیده های اجتماعی جوامع خود را با رویکردها و روش های گوناگونی مورد مطالعه قرار می دهند. این مقاله، با روش تحلیلی ویژگی و ظرفیت این رویکردها و ارتباط آنها با یکدیگر را تحت عنوان «علم اجتماعی مسلمین» مورد بررسی قرار می دهد. رویکرد وحیانی در عصر حضور پیامبر(، رویکردهای نقلی، حدیثی، تفسیری، فقهی، فلسفی، کلامی، عرفانی، گزارشگری در دو قلمرو تاریخی و تک نگاری (سفرنامه) و رویکرد خطابی در قالب سیاست نامه ها، فتوت نامه ها و شریعت نامه ها، در تبیین، تفسیر، انتقاد و تجویز در حوزه علم اجتماعی یا ترویج در عرصه اجتماع به کار گرفته شده است. رویکردهای فوق، هرچند از ظرفیت های متفاوتی برخوردار بوده و از روش های متفاوتی بهره می برند، اما در یک نظام طبقه بندی منسجم، با یکدیگر در تعامل و ارتباط بوده و علم واحدی به شمار می آیند.
Muslim scholars have studied the social problems and phenomena of their communities through various approaches and methods. This paper seeks to investigate the features and qualities of these approaches and their inter-relationships between them under the name of Muslims’ sociology. The revelatory approach in the lifetime of the Prophet، the traditional، hadith-based، interpretive، jurisprudential، philosophical، theological، mystical، reportage concerning two subjects: history and monographs (itinerary) and oratorical approach in the form of a book of politics، a book of principles of chivalry، a book of Sharia are used for explanation، interpretation، criticism and prescription in the field of sociology or propagation on a social scale. These approaches have different capacities and use various methods. However، they interact and they have relationship with one another in a coherently classified system and so they constitute one specific discipline.
خلاصه ماشینی:
"com دریافت: 9/4/1394 ـ پذیرش: 5/9/1394 چکیده کلیدواژه ها: مقدمه هرچند بسیاری از جامعه شناسان معتقدند که در کتب فلاسفه، آراء و اندیشه های جامعه شناختی وجود داشته و این علم از دوران جدید آغاز نشده است، بلکه تاریخ آن به گذشته دور برمی گردد (ریتزر، 1375، ص 54)، اما مشهور این است که جامعه شناسی در قرن نوزدهم، توسط آگوست کنت تأسیس و در حاشیه سیطرة سیاسی و اقتصادی غرب، جهانی شد.
اما ازآنجاکه این مطالب پیش تر در قرآن آمده است، یا برخی دانشمندان آن را به صورت دیدگاهی غیرمشهور مطرح کرده اند، اعجاز علمی احادیث به شمار نمی رود، بلکه نوعی مخالفت با نظریه های مشهور در آن عصر می باشد که شگفت آور است و دلالت بر عظمت علمی پیامبر و اهل بیت( دارد.
رویکرد فلسفی فلسفة اسلامی با رویکردهای مشائی، اشراقی و صدرایی و با روش برهانی، در زمرة علوم نظری است که از طریق علوم عملی، با سه رویکرد اخلاق، تدبیر منزل و سیاست مدن، در عرصه علم اجتماعی ظهور یافته، متون مهمی در زمینه مباحث اجتماعی پدید آورده است که تحت عنوان «علم مدنی» از آن یاد می شود.
رویکرد فقهی وحی در حوزة علوم عملی، با حضور خود به عنوان یک منبع معرفتی جدید، عرصه های وسیعی از گفت وگوهای علمی را پدید آورد که با عنوان جامع «فقه» شناخته و تا زوایای دور و نزدیک زندگی عملی انسان در ابعاد گوناگون فردی و اجتماعی وارد می شود (پارسانیا، 1391، ص 127).
علم اجتماعی مسلمین، با رویکردهای فوق در یک رابطه طولی، مبانی معرفتی خود را از علوم نظری اخذ می کند و به دلیل حضور این مبانی معرفتی در عرصه اجتماع، از کارآمدی بالایی نسبت به نظریه های برون زا برخوردار است."