چکیده:
دو روش قطعی شامل توابع شعاع محور(آر بی اف ) و روش عکس فاصله وزنی (آی دی دبلیو) و دو روش زمین آماری شامل روش کریجینگ و کوکریجینگ درون یابی ، به منظور برآورد بارش سالانه ٢٩ ایستگاه سینوپتیک استان اردبیل ، مورد آزمون قرار گرفتند. برای این منظور، از داده های ایستگاه های مختلف در سطح استان شامل ٤ ایستگاه سینوپتیک ، ١ ایستگاه کلیماتولوژی و ٢٤ ایستگاه باران سنجی ، در یک بازه زمانی ١٠ ساله (٢٠٠٥-١٩٩٥)، استفاده شد. بررسی عملکرد مدل های فوق ، با استفاده از روش اعتبار سنجی متقاطع و نیز شاخص های خطای میانگین انحراف خطا، میانگین قدر مطلق خطا و ریشه دوم میانگین مربع خطا، انجام گرفت . در نهایت ، جهت شناسایی مناطق برآورد پایین و یا بالا برآورد هر مدل در سطوح ارتفاعی بالاتر از توزیع مکانی ایستگاه ها، خروجی هریک از مدل ها کنترل شد. نتایج نشان داد که مدل کریجینگ نسبت به سایر روش ها دارای خطای کم تری بوده و با ١- استادیار گروه جغرافیای طبیعی ، دانشگاه تربیت مدرس . E-mail: mail:ghavidel@modares.ac.ir٢- دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی کاربردی ، دانشگاه تربیت مدرس . ٣- استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه گیلان . نقشه توزیع ارتفاعی منطقه هم خوانی دارد. لذا روش مذکور، به عنوان بهترین روش برآورد بارندگی مناطق فاقد اطلاعات با اختلاف توپوگرافیک شدید استان اردبیل ، تشخیص داده شد.
خلاصه ماشینی:
در پژوهشی تحت عنوان ارزیابی شبیه های درون یابی محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی در پهنه بندی داده های بارندگی استان فارس ، که توسط شمس نیا (١٣٨٧: ٣٥)، با استفاده از زمین آمار انجام شده این نتیجه حاصل شده است که مدل تئوریکی نمایی جهت پهنه بندی بارش استان فارس مناسب می باشد.
در پژوهشی دیگر تحت عنوان ، ارزیابی و برآورد بیش ترین بارش ٢٤ ساعته در استان گلستان توسط جهانی و دلبر(١٣٨٨: ١٣)، که با استفاده از روش های کریجینگ معمولی ، کوکریجینگ و میانگین متحرک وزنی صورت گرفته این نتیجه حاصل شده است که روش کوکریجینگ با استفاده از متغیر کمکی ارتفاع برای تمامی دوره ها به غیر از زمستان بهترین روش جهت تخمین بارندگی در این استان می باشد.
مهرشاهی و خسروی (١٣٨٨: ٢٣٣)، در پژوهشی با عنوان ، ارزیابی روش های میان یابی کریجینگ و رگرسیون خطی بر پایه مدل ارتفاعی رقومی جهت تعیین توزیع مکانی بارش سالانه ، به درون یابی این متغیر اقلیمی در استان اصفهان پرداخته و به این نتیجه رسیدند که تابع رگرسیونی کسینوسی برای میان یابی بارش منطقه مورد مطالعه ، مناسب می باشد.
غضنفری مقدم و همکاران (١٣٨٩: ٢٠٧) در پژوهشی تحت عنوان مقایسه مدل Persiann با روش های درون یابی ، به منظور کاربرد در تخمین مقادیر بارندگی روزانه خراسان شمالی ، به مقایسه روش Persiann با روش های کریجینگ و عکس فاصله وزنی جهت پهنه بندی بارش خراسان شمالی پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که خروجی مدل Persiann نسبت به دو روش درون یابی مورد استفاده ، به واقعیت نزدیک تر بوده و از همبستگی بالاتری نیز برخوردار است .