چکیده:
این مقاله بر مبنای توجه به تقابلها در قرآن کریم به رشتهی تحریر در آمده است. تقابلهای قرآنی،گاه در حیطهی مفاهیم مبنایی چون حق و باطل، و نور و ظلمات، و گاه در حوزهی دو دیدگاه فکری در کلیّت بحث، و گاه در مسائلی همچون شرک و اخلاص، ایمان و کفر، صدق و نفاق در جزئیات امور، و زمانی نیز تقابلها در محورهای اجرائی و مبانی عملی و عملکردها در بعد فردی و اجتماعی دیده میشود. در این نوشتار نمایاندن حقیقت از زاویهی بین تقابلها، وجههی نظر همّت بوده و کوشیدهایم تا با بهره از نور قرآن جلوههایی از آن نمایان گردد.کلید واژهها: تقابل منطقی ـتقابل ساده و ترکیبی در قرآنـحق و باطل ـنور و ظلماتـایمان وکفر ـشرک و اخلاص ـتقابل دو مکتب ـتقابل در راه و روش ـتقابل در شخصیت فردی عاملانـشخصیتهای متقابل قرآنی ـتقابل مومن و کافرـ تقابل محسن و ظالم ـتقابل دو جامعه ـتقابل در پایان کار .
خلاصه ماشینی:
"اینک به نمونهای از تقابل ترکیبی و نتایج آن توجه کنید: خدای سبحان میفرماید: وننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمة للمؤمنین و لا یزید الظالمین إلا خسارا (اسراء،17/82) و ما از آنچه از قرآن فرستیم شفای دل و رحمت الهی برای اهل ایمان است و (لیکن) کافران را بهجز زیان چیزی نخواهد افزود؟6 در این آیهی شریفه مؤمنین در مقابل ظالمین و شفا و رحمت در مقابل خسارت آمده است.
بنابراین اگر انسان در عمل از رسول خدا(ص) و اولیای الهی اطاعت کند و یا قلبا به ایشان محبت و مودت بورزد و به ایشان ایمان داشته و حرمت گذارد و تمامی این کارها را برای خداوند انجام دهد ـچنانکه قرآن کریم خود انسانها را بدین امور میخواندـ نه تنها شرک نیست که عین عبادت ، الله است.
به نظر می رسد که تمامی مکاتب دنیایی که روی کار آمدند مدعی بوده اند که می خواهند بشریت را به فلاح و رستگاری برسانند و قرآن کریم نیز در این سوره خط سعادت بشر را بیان می فرماید و شرط فلاح ورستگاری را در گرو ایمان و عمل صالح می داند، (یعنی قبول مکتب الهی)20 تقابل در راه و روش در این بخش راههای متقابلی بررسی شده است که در قرآن کریم جهت آگاهی انسان مطرح گردیده تا حق از باطل جدا شود و تکلیف انسان در انتخاب راه صحیح روشن شود."