چکیده:
به منظور بررسی جنگ دوم خلیج فارس ، در خلال سال های ٩٠-١٩٩١م به عنوان بحرانی بین المللی ضروری است ابتدا بحران و الگوی بحران تبیین و شناسایی شود. بحران ارتباط تنگاتنگی با منازعه و جنگ دارد ولی در صورت بررسی عمیق و همه جانبه تفاوت واژگان فوق آشکار می شود. خلیج فارس به دلیل موقعیت ویژه ژئوپلیتکی همواره در طول تاریخ با تهدید و مخاطره مواجه بوده است . وجود منابع غنی نفت و گاز و راهیابی آن از طریق تنگه هرمز به دریای عمان ، عرب و اقیانوس هند باعث شده است ارتباط دریایی شرق مدیترانه و جنوب غرب آسیا با خاور دور و شرق آسیا با سهولت افزون تری انجام گیرد. به طورکلی برخورداری خلیج فارس از دو موقعیت ممتاز ثابت (جغرافیایی ) و متغیر (منابع انرژی ) موجب گشته کشورهای غربی و در رأس آن ها ایالات متحده آمریکا نسبت به تهدید منافع خود در این منطقه حساسیت زیادی داشته باشند. به همین دلیل ادعای عراق مبنی بر مالکیت کویت و حمله نظامی به این سرزمین در سال ١٩٩٠ م و واکنش سریع و گسترده کشورهای ذینفع در اندک زمانی به بحرانی بین المللی مبدل گردید، در تحقیق حاضر سعی گشته به این سؤال پاسخ داده شود: "آیا بحران خلیج فارس طی جنگ دوم از الگوی جامع بحران تبعیت می نماید؟"
خلاصه ماشینی:
"- به آتش کشیدن ٦٥٠ حلقه چاه نفتی و انهدام ٧٤٩ حلقه چاه هنگام عقب نشینی عراق از خاک کویت - وارد کردن خسارت به بخش غیر نفتی عراق به میزان ٥ تا ١٠ میلیارد دلار - آوارگی پنج میلیون نفر در منطقه خلیج فارس به عنوان بزرگترین جابه جایی های انسانی در قرن بیستم (Persian Gulf- News) - خاتمه یافتن ناگهانی جنگ و پایان یافتن الگوی بحران برای آمریکا صاحبنظران چند دلیل جهت ختم جنگ دوم خلیج فارس و کاهش یافتن بحران ناشی از آن ذکر می نمایند از آن جمله : - احتمالا درخواست و فشار متحدین عرب آمریکا مانند مصر و عربستان سعودی - نفوذ هواداران اعراب در بوروکراسی امنیت ملی در ایالات متحده امریکا - انهدام و تجزیه عراق موازنه قوا را در خلیج فارس به خطر می انداخت و احتمال می رفت ایران بر منطقه خلیج فارس سلطه افزون تری یابد به خصوص کشور نفت خیز عربستان در حوزه نفوذ ایران قرار گیرد (عزتی ، ١٣٨٤) با توجه به طی مراحل مختلف الگوی بحران می توان اذعان نمود مرحله تصاعد و گسترش بحران طولانی تر از مرحله پیدایش بوده (هفت ماه مرحله تصاعد به طول انجامید) و به طور کلی پیچیده تر از مرحله پیدایش به شمار می رود و تعداد بازیگران در این مدت از یک بازیگر به چهارده بازیگر فعال و چهار بازیگر نسبتا فعال افزایش یافتند (Btinternet."