چکیده:
نهادینه شدن ارزش های دینی در هر کشوری، تحت تاثیر عوامل نهادی جامعه پذیری شکل می گیرد. به فرایند درونی کردن ارزش ها و اعتقادات دینی «جامعه پذیری دینی» گفته می شود. خانواده، مدارس، دوستان، روحانیت و اشخاص مذهبی و رسانه های گروهی، از مهم ترین عوامل جامعه پذیری به شمار می روند. این پژوهش به بررسی رابطه جامعه پذیری دینی و پایبندی مذهبی پاسخ گویان می پردازد. سوال اصلی این است که مهم ترین عامل جامعه پذیری دینی مردم، به ویژه جوانان چیست؟ جامعه آماری این پژوهش، دانشجویان دانشگاه گیلان هستند، که از میان آنها 384 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. رویکرد نظری این پژوهش، تلفیقی از نظریه کنش متقابل و کارکردگرایی است. نتایج حاکی از این است که رسانه های گروهی، روحانیت و اشخاص مذهبی و دوستان، به ترتیب مهم ترین عوامل جامعه پذیری هستند. این در حالی است که دو عامل جامعه پذیری مذهبی یعنی خانواده و مدرسه تا حدی کارکرد خود را در مقایسه با دیگر عوامل جامعه پذیری از دست داده اند.
خلاصه ماشینی:
"در مورد پژوهش حاضر نیز باید گفت: با توجه به اینکه پایبندی مذهبی افراد در جریان و طی مراحلمختلف زندگی شکل می گیرد، بر آن شدیم که از طریق بررسی جامعه پذیری دینی افراد و نقش عوامل مؤثر در این روند، همچون خانواده، دوستان، مدرسه و رسانه های گروهی به سنجش پایبندی مذهبی افراد بپردازیم.
با سیطره رسانه ها و تبدیل شدن آنها به مهم ترین ابزار انتقال اطلاعات، نه تنها مرجعیت خانواده و در کنار آن مدرسه به عنوان نهادهای اولیه و اصلی جامعه پذیری، در انتقال ارزشها، هنجارهای اجتماعی و مذهبی به نسل آتی رنگ باخته است، بلکه دانشجویان و قشر تحصیل کرده جامعه (همان گونه که این پژوهش نشان می دهد) نیز رسانه های مدرن (اعم از الکترونیکی و چاپی) را به منزله یکی از مهم ترین منابع خود برای آشنایی با الگوهای رفتاری و اعتقادی مذهبی برگزیده اند؛ به عبارت دیگر، رسانه ها در دوران کنونی بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مردم شده اند.
در نگاهی دقیق تر، با توجه به آنچه در این تحقیق نشان داده شد، باید این گونه مطرح نمود که دو نهاد جامعه پذیری خانواده و مدرسه که نقش سنتی و حساسی در فرایند اجتماعی کردن نسل آتی کشور دارند، به گونه ای معنادار کارکرد خود را در تعلیمات دینی و آموزه های مذهبی از دست داده اند.
4. اگرچه رسانه ها بیشترین نقش را در میان عوامل جامعه پذیری مذهبی افراد دارند، ولی نتایج بررسی فوق نشان می دهد که بعد از آن، تأثیرگذاری نهادهای مذهبی و روحانیت به عنوان دومین عامل بیشتر از خانواده، مدرسه و دانشگاه است."