چکیده:
در پی حمله اعراب مسلمان به سرزمینهای امپراطوری ساسانی، شهرهای مناطق مختلف ایران به تناوب طی زمانها و شیوههای مختلف فتح شدند. در این میان، شوش که یکی از شهرهای مهم امپراتوری ساسانی محسوب میگردید توسط اعراب فتح گردید. تنوع روایات در زمینه چگونگی این فتح، سبب ایجاد این پرسش شده است که از میان روایات نقل شده در منابع تاریخی فوق، کدامیک، نزدیکترین روایت را درباره فتح شوش بیان داشته است؟ فرضیهای که مطرح میشود این است که به علت وقوع جنگ جلولا، قبل و جنگ نهاوند، بعد از فتح شوش و نقل و انتقال سپاهیان در این بین، روایات مربوط به فتح شوش متفاوت شده است. یافتهها نشان از آن دارند که رویاروییهای همزمان سپاهیان ساسانی و عرب در چند منطقه مختلف به زمان فتح شوش بر اختلاف روایات تاثیرگذار بوده است. هدف از انجام این پژوهش بررسی روایات مربوط به فتح شوش براساس گزارشات، طبری، بلاذری و ابن اعثم کوفی و دستیابی به روایتی صحیح در مورد فتح این شهر به روش توصیفی-تحلیلی میباشد.
خلاصه ماشینی:
"هر چند در دهههای اخیر پژوهشگرانی همچون علی اکبر مسگر در میراث هزارههای کهن، اردشیر خدادادیان در خوزستان در عهد باستان و بهمن کریمی در مختصری از تاریخ گذشته شوش، اشاراتی گذرا و گاه فاقد استنادهی تاریخی به منابع قرون اولیه داشتهاند، پژوهش حاضر بر آن است تا با بررسی روایات مربوط در سه کتاب «تاریخ الرسل و الملوک» از محمد بن جریر طبری، «فتوح البلدان» احمد بن یحیی بن جابر بلاذری و «الفتوح»، اثر محمد بن علی بن اعثم کوفی که منابع متقدم در مورد این موضوع محسوب میشوند، به بررسی فتح شوش از منظر این مورخان اسلامی پرداخته و آن را مورد مداقه و تحلیل قرار دهد.
(چوکسی، 1387: 29) دادههای تاریخی در فتح شوش بی شک یکی از برترین معیارها در بررسی روند چگونگی فتح هر یک از نقاط ایران، در پی حمله اعراب، بهره گیری از متون تاریخی دست اول میباشد که از این جهت میتوان «تاریخ الرسل و الملوک» از محمد بن جریر طبری، «فتوح البلدان» احمد بن یحیی بن جابر بلاذری و «الفتوح»، اثر محمد بن علی بن اعثم کوفی را مورد مداقه قرار داده و با بررسی گزارشهای تاریخی ذکر شده، به کم و کیف این موضوع دست یافت."