چکیده:
یکی از ایده آل ها که همواره در مباحث اقتصاد کلان مطرح میشود، ثبات و پایداری اقتصاد کشورهاست . همواره امکان دارد براثر عوامل خارجی یا تحت تاثیر برخی عوامل داخلی این ثبات و پایداری با تهدید مواجه و حالت بی ثباتی در اقتصاد حاکم شود. یکی از دغدغه های اصلی اقتصاددانان و سیاست مداران بازگرداندن اقتصاد کشورها به شرایط ثبات و پایداری است . در ادبیات اقتصاد متعارف درباره فشارهای خارجی که به اقتصاد کشورها وارد می شود، مطالعات فراوانی انجام گرفته و از مفاهیم خاصی برای سنجش و ارزیابی ورود این فشارها و میزان تحمل و مقاومت اقتصادها در برابر فشارها بهره گرفته شده است . مفاهیمی مانند تاب آوری، آسیب پذیری اقتصادی ، شکنندگی اقتصادی ، پایداری و تداوم ، استحکام و پیوستگی متقابل ، ثبات ، مقاوم بودن مدلها و نهادها و وضعیت یکنواخت اقتصاد کلان به نحوی به بحث ورود فشارهای خارجی به اقتصاد و نحوه واکنش اقتصاد کلان به این فشارها می پردازد. از سوی دیگر در اقتصاد ایران بعد از اعمال تحریم های اقتصادی و جنگ اقتصادی که کشورهای مستکبر در دهه اخیر علیه ملت و نظام جمهوری اسلامی ایران راه انداختند، رهبر معظم انقلاب در سال ١٣٨٩ اولین بار در سخنان خود در جمع کارآفرینان واژه «اقتصاد مقاومتی » را به کار بردند و به تدریج مولفه های این نوع اقتصاد را تبیین کردند. در این مقاله به تمایز میان مولفه های موجود در ادبیات اقتصادی متعارف که به نوعی به مفهوم اقتصاد مقاومتی شباهت دارند (با تمرکز بر دو مفهوم تابآوری و آسیبپذیری ) و مفهوم اقتصاد مقاومتی در بیان مقام معظم رهبری پرداخته و در جمع بندی تحلیل ، مقایسهای مفهومی میان تمایزهای این مفاهیم انجام می شود.
خلاصه ماشینی:
پیشینه تحقیق به دلیل اینکه واژه اقتصاد مقاومتی تدبیر مقام معظم رهبری بوده ، در این خصوص تحقیقات خارجی انجام نشده است و تنها درباره مقاوم بودن اقتصاد، مؤلفه هایی در ادبیات غرب وجود دارد که در قسمت بعد به آنها اشاره می شود؛ ولی در کشور درباره موضوع اقتصاد مقاومتی تحقیقاتی انجام گرفته است .
وی با استفاده از روش AHP به وزن دهی و تعیین میزان اهمیت زیرشاخص ها در شاخص های ترکیبی پرداخته و تاب آوری محیط کلان اقتصاد را به عنوان مهم ترین شاخص ، اولویت بندی و در نهایت شاخص های اقتصاد مقاومتی را در ایران ارزیابی و سیاست هایی برای مقاوم سازی اقتصاد ایران ارائه کرده است مفاهیم نزدیک به اقتصاد مقاومتی در ادبیات رایج درباره مفاهیمی که به نحوی با مفهوم اقتصاد مقاومتی قرابت مفهومی دارند، می توان به هشت مفهوم اشاره کرد که هریک دارای تاریخچه ، تعریف و مدلی مشخص در ادبیات رایج اقتصادی است .
تاب آوری اقتصادی در بیان بریگوگلیو تا حدی به میزان استقامت اقتصاد در برابر آثار منفی شوک های خارجی اشاره دارد که در این بیان ممکن است به عنوان عامل مقابل آسیب پذیری اقتصادی به کار رود (٢٠١٣ ,Briguglio).