چکیده:
معاهدۀ 2013 تجارت تسلیحات، در پرتو تحول حقوق بینالملل بهخصوص گسترش مسئولیت دولتها، حقوق بشر و حقوق بشردوستانه، نتیجۀ تلاشهای بینالمللی برای قاعدهمند کردن تجارت تسلیحات متعارف در قالب یک معاهدۀ حقوقی الزامآور است که پس از شکست کنفرانسهای دیپلماتیک 2012 و 2013 سازمان ملل متحد و نهایتا با تصمیم مجمع عمومی تبدیل به یک معاهده شد. یکی از مهمترین عناصر معاهدات تسلیحاتی روشهای راستیآزمایی پایبندی دولتهای عضو مقررات به آنهاست. هدف پژوهش حاضر این است که در عین بررسی روند تدوین معاهدۀ تجارت تسلیحات به این سؤال پاسخ دهد که آیا روشهای مناسبی برای راستیآزمایی پایبندی تعهدات دولتهای عضو به مقررات معاهدۀ 2013 تجارت تسلیحات پیشبینی شده است.
The 2013 Arms Trade Treaty، in the light of development in states’ responsibilities، human rights law and humanitarian law، is the result of international efforts for regulating conventional arms trade in the form of a legally binding treaty which after the failure of the 2012 and 2013 diplomatic conferences and finally by a General Assembly decision turned into a treaty. One of the most important elements of arms treaties is the verification methods for compliance of the states parties to their obligations. The aim of the present article، while reviewing the process of the conclusion of the Arms Trade Treaty، is to answer this question: are there proper methods to verify the compliance of the states parties with the 2013 Arms Trade Treaty provisions?
خلاصه ماشینی:
"از آنجا که یکی از مهم ترین عناصر معاهـدات تسـلیحاتی روش هـای راسـتیآزمـایی پایبنـدی بـه آنهاست ، دراین مقالۀ کوتاه قصد داریم تا ضمن بررسی تلاش های بـین المللـی در زمینـۀ انعقـاد معاهدة تجارت تسلیحات به این سؤال اساسی پاسخ دهیم که : آیا روش هایی برای راستیآزمایی پایبندی تعهدات کشورهای عضو به مقررات این معاهده پیش بینی شده است ؟ بـرای پاسـخ بـه این سؤال ابتدا تاریخچه ای از تلاش های بین المللی که منجـر بـه تـدوین ایـن معاهـده شـده را بررسی و سپس مفاد معاهده را با محوریـت روش هـای راسـتیآزمـایی مـورد تجزیـه و تحلیـل حقوقی قرار میدهیم .
بدین ترتیب در شصت و یکمین اجلاس سالانۀ مجمع عمومی قطعنامه ای بـا عنـوان «بـه سـوی معاهدة تجارت تسلیحات : ایجاد استانداردهای مشترک برای واردات ، صادرات و انتقال تسلیحات متعارف »١تصویب شد که طی آن از دبیرکل خواسته شده بود تا دیدگاه های دولت های عضـو در مورد قابل حصول بودن ، حیطه و پیش نویس عناصر یک سـند الـزام آور حقـوقی و جـامع بـرای ایجاد استانداردهای مشترک جهت واردات ، صادرات و انتقال تسلیحات متعارف را جویـا شـده و گزارشی به مجمع عمومی ارائه کند (١ :٢٠٠٧ ,Parker).
مثلا جالب است بدانید که جلسات مصادف با ماه رمضان شده بود و با وجود درخواست هیئت های مسلمان برای توقف کوتاه کار اجلاس در زمان افطار، رئیس آرژانتینی ابتدا به این درخواست ها توجهی نکرد تا اینکه با اعتراض شدید هیئت ایران مواجه و مجبور شد از روز دوم ماه رمضان وقت افطار جلسه را برای یک ساعت تعطیل کند (به نقل از شرکت کنندگان در اجلاس ) در خصوص تجارت تسلیحات مخالفت کرده اند و لذا در صبح روز پایانی کنفرانس ٢٠١٢ هیئـت آمریکا اعلام کرد که زمان مذاکرات باید تمدید شـود ( ARMS TRADE TREATY MONITOR ١٦٢٠١٢١."