چکیده:
ویلفرد مادلونگ نویسندة کتاب «جانشینی حضرت محمدص » مستشـرقی آلمـانی است که مسئله جانشینی پیامبر اکرم ص را با رویکرد ویـژه ای مـورد بررسـی قـرار داده است . دیدگاه وی نسبت به دیگر مستشرقان ، منصفانه تر و عالمانه تر است ، اما بـه خـاطر محدودیت های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی که داشته موفق به تبیـین درسـت مسـئله نشده است . مادلونگ در مقدمه کتاب ، دیـدگاه قـرآن کـریم را دربـاره جانشـینی پیـامبر اکرم ص تبیین کرده و معتقد است قرآن درباره جانشینی پیامبر هیچ آیـه ای نـدارد، امـا نسبت به رعایت حـال خانـدان و بسـتگان ایشـان ، سفارشـات زیـادی دارد. وی شـیوه پیامبران پیشین را نیز درباره تعیین جانشین بیان کرده که نشان می دهد آنان معمولا از ذریه خود کسی را برای جانشینی انتخاب کردند و بر این عقیده است کـه از ایـن آیـات میتوان استنباط کرد که پیامبراکرم ص نیز به این مهم توجه داشته و مایل بوده فردی از خاندان و ذریه خودش را به جانشینی برگزیند، اما قبل از این که بتوانـد بـه ایـن امـر اقدام کند، مرگش به طور ناگهانی فرا رسیده و موفق به عملی ساختن ایـن قصـد نشـده است . علاوه بر این ، وی آیاتی را که معمـولا دربـاره فضـائل اهـل بیـت ع مطـرح می شود، مورد بررسی قرار داده و دلالت همه آنها را رد کرده است . ایـن مقالـه درصـدد است اولا دیدگاه وی درباره مسـئله جانشـینی پیـامبرص را تبیـین و سـپس بـه طـور منصفانه و مستند، نقد نماید.
خلاصه ماشینی:
از جملـه آنهـا کتـاب دکتـر ویلفرد مادلونگ با عنوان «جانشینی حضرت محمدص » است که نسبت به دیگـر آثـار مستشرقان ، منصفانه تر و عالمانه تر تدوین شده است ، اما نویسنده این کتاب نیز هماننـد بسیاری دیگر از مستشرقان به خاطر محدودیت های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی کـه داشته اند از درک بسیاری از حقایق عاجز مانده و از آنجا که توان لازم برای نقد منـابع و بررسی رجال و درایۀ الاحادیث و گزارش های تاریخی را نداشته یا از به کار بستن آن 1 دریغ کرده است ، مطالب نادرست در کتاب او فراوان است .
٢. نقد و ارزیابی این سخن که قرآن «هیچ پیش بینی و یا حتـی اشـاره ای بـه جانشـینی محمـدص / نکرده » قابل قبول نیست ، زیرا هرچند قرآن نام علیع را به طور صریح نبرده اسـت ، لیکن خداوند متعال دربارة پیشوایی او و اهل بیت ع و مناقب آنـان آیـات متعـددی نازل کرده و پیامبر اکرم ص که مفسر و مبین آیات الهی است ، آنهـا را بـه طـور صـریح برای امت بیان کرده است .
. (مادلونـگ ، ١٣٩٣: ٣٣ - (34 نویسنده پس از نقل آیات فوق که به صـورت عـام بـه رعایـت حقـوق بسـتگان و خویشاوندان سفارش می کنند، آیاتی از قرآن را مورد بررسی قرار داده اسـت کـه سـیره پیامبران الهی درباره مسئله جانشینی را به طور مفصل مطرح کرده است .