چکیده:
دولت عباسی که با بهره برداری زیرکانه احساسات ضد اموی جامعه اسلامی در اواخر قرن اول هجری پا گرفت، طراحی خاصی برای تثبیت حکومت و گسترش سیطره بر همه جغرافیای جهان اسلام در پیش گرفت. ایشان در دوره اول با استفاده از ابزارهای متعددی همه گرایش های پرطرفدار آن روز را به سمت خویش متمایل ساختند و از به کار بستن ابزارهای سیاسی، عقیدتی و فرهنگی متنوع برای مشروعیت بخشی به جایگاهشان دریغ نورزیدند. پس از دوره تثبیت، عباسیان با حرکتی حساب شده تمامی امتیازاتی که به دیگران داده بودند را یکی پس از دیگری حذف و انکار کردند، اما رد پای غبارآلود ایشان در ذهن گروهی از شیعیان به ناتوانی ایشان در شناخت امام جانشین در مقاطعی شد.
The Abbasids formed during the late fist century (AH)، using anti-Omavid feelings prevalent at that time. To stabilize their government، Abassids resorted to different means to attract the most popular currents of thoughts. They used political، religious، and cultural means to legitimize their government. Once stabilized، they deny people the privileges given to them. Their influence led some Shiites not to recognize their Imam.
خلاصه ماشینی:
شعار دعوت به بیعت برای رضای آل پیامبرع نشان از ذکاوت و برنامه ریزی دقیق عباسیان برای سلطه بر جهان اسلام دارد، چه آنکه تئوری عباسی، از طرفی در مقابل داعیه همه جریانات فکری آن روز یعنی معتزله ، خوارج، جبریه و قدریه بود که هر مسلمان برپادارنده کتاب خدا و سنت پیامبرع را که اجماع مسلمانان بر او قرار گیرد، شایسته خلافت میدانستند؛ 2 و از طرف دیگر، با این ابزار عرصه را بر بنیامیه تنگ میکردند.
محمد بن علی عباسی (١١٨- ١٢٥ هـ) دریافت که برای انتقال حق امامت از خانوادهای به خانواده دیگر باید افکار عمومی را برای پذیرش وضع جدید آماده کند، از این رو جانب احتیاط را 6 گرفت و از پیروانش خواست بدون تعیین فردی مردم را به دوستی اهل بیت دعوت کند.
شواهد زیادی بر تلاش عباسیان برای رسیدن به خلافت به عنوان هدف اصلی، و دروغین بودن شعار دعوت به سوی اهل بیت ع وجود دارد که نشان میدهد که با نیرنگ و دسیسه علویان را فریفته و پس از بهرهبرداری لازم، ایشان را از صحنه حذف کردهاند.
٢ـ کنار گذاشتن اهل بیت ع از جریان جامعه اسلامی و محدود ساختن ایشان، به همراه جلوگیری از رفت و آمد مردم با ایشان و دریافت احکام دینی: به موازات این اقدام، تشکیل سلسه علماء وابسته به حکومت در دستور کار عباسیان قرار میگیرد.
ابومسلم نیز به توصیه ابراهیم بن محمد عباسی در شعله ور کردن این عواطف و احساسات نقش عمدهای داشت ، تا جایی که علاوه بر آنکه عباسیان مرهون ایشان در تشکیل حکومت خود بودند، اکثر سپاه ابوسلمه در فتح کوفه را نیز ایشان تشکیل 25 میدادند.