چکیده:
داستان احتیاط! خطر حمله موشها و دیگران نوشته سید علی شجاعی، روایتی فابل گونه و مربوط به حوزه فلسفه برای کودکان است که میتوان آن را اثری سیاسی برای بزرگسالان نیز تلقی کرد. در این کتاب بیست وهفت صفحه ای که متن کوتاهی دارد، تصاویر بیشترین نقش را در القای نکات مهم بر عهده دارند و این خود شیوهای نو محسوب میشود. گاه تصاویر کتاب، مکمل داستان و گاه پیشبرنده آن هستند، به طوری که اگر تصاویر را حذف کنیم، روایت، مبهم خواهد ماند. در این نوشتار که از دو روش مطالعاتی میدانی و کتابخانه ای بهره برده شده، میخواهیم تاثیر این کتاب را در سیر تفکر کودک بررسی کنیم
خلاصه ماشینی:
هرچند در شناسنامۀ کتاب، این داستان متعلق به گروه «ج» عنوان شدهاست؛ اما میتوان آن را کتابی دربردارندۀ مفاهیم سیاسی و مناسب برای گروه بزرگسالان نیز دانست؛ چرا که در متن و تصاویر آن به نکاتی اشاره شدهاست که تبیین و تحلیل آن را باید از علوم سیاسی سراغ گرفت؛ مسائلی چون اقتدار فرهمندانه، علل انقلابها و نقش طبقات مختلف جامعه در شکلگیری آن.
البته نویسنده و تصویرگر (هردو) توانستهاند این مفاهیم را در قالب داستان و تصاویری کودکانه بهخوبی نشان دهند؛ برای مثال میتوان به نقش روشنفکران در پیشبرد انقلابها اشاره کرد که در این کتاب بهصورت مردی عینکی به تصویر در آمده که همهجا دغدغۀ آزادی دارد و خود علاوه بر تحلیل درست شرایط، مرد میدان نیز هست و سرانجام هم اوست که مقابل فریبخوردن و دستمایهبودن مردم تاب نمیآورد و همه از جمله خود را از بند ظلم آزاد کرده و چارچوب خفقان را در هم میشکند.
این کتاب که هدفمند در حوزۀ فلسفه برای کودکان نگاشته شده نیز از این قاعده مستثنا نیست و همانطور که در قبل هم اشاره شد، تصاویر نقش مهمی در معرفی شخصیتهایش دارند؛ گاه مکمل متناند؛ مثل معرفی شخصیت کدخدا، گاه بهعنوان عنصری مستقل؛ مثل معرفی شخصیت روشنفکر و گاه حتی متفاوت از متن عمل میکند؛ مانند قابل پیشبینی بودن شخصیت کدخدا در متن که تا پایان داستان نمیتوان آن را دریافت؛ اما تصاویر از همان ابتدا او را معرفی میکنند.