چکیده:
مفتاح الملک از نویسندگان مهم ادبیات کودک ایران در دوره قاجار است که کتاب مثنوی الاطفال او از جهات مختلف ارزش و اهمیت دارد. تصحیح اخیری که از این کتاب منتشر شده، از نظر مثنوی پژوهی موفق بوده اما توجه کافی به جنبه ادبیات کودک نداشته است.
خلاصه ماشینی:
مصطفی مقدمه خوشبختانه احیا و بازنشر آثار قدیمی و کلاسیک ادبیات کودک و نوجوان ایران چندیاست که مورد توجه قرارگرفته و شاهد آثاری از این دست هستیم؛ از آن جمله کتاب مثنویالاطفال با گردآوری مفتاحالملک مازندرانیاست که یکبار سال گذشته بههمت استاد ارجمند آقای دکتر مجاهد در انتشارات دانشگاه تهران همراه با مقدمه کوتاهی عینا بازچاپ شد و امسال برای دومین بار بههمت آقای علی اوجبی تصحیح، توشیح و منتشر شدهاست.
گرچه بیشتر منابع موجود به اختلافنظر بین مفتاحالملک و احتشامالسلطنه اشاره دارند، اما احتشامالسلطنه در یادداشتهای خود که بهنام خاطرات چاپ و انتشار یافته دربارۀ مفتاحالملک چنین نوشتهاست: میرزا محمودخان مفتاحالملک؛ رییس مرموزات، از اهالی مازندران و از اعضای قدیمی وزارت خارجه بود.
در انتهای کتاب، شعری دربارۀ مثنویالاطفال درج شده، که مادهتاریخ چاپ مثنویالاطفال است: لکاتبه فیالتاریخ الحق که کتاب مثنویالاطفال / گنجی است که از علم بود مالامال از پند و نصیحت و ز انواع حکم / هرگونه حکایات و روایات امثال ترتیب پسندیده، تصاویر بدیع / ایجاز حکایت بدون اخلال عام است منافعش به هر خرد و بزرگ / هم مردم عامی و هم ارباب کمال این وضع بدیع و تازه وین نکتۀ بکر / هرگز نرسیده بود کس را به خیال از حضرت مفتاح شد این مسئله کشف / مفتاح فتوح اوست اندر هرحال هر قسم رموز و مشکلات از وی حل / گردیده و ممکن شده انواع محال یارب تو به فضل خویش افزونش کن / هم دولت و عمر و سروری و اقبال حل کن همه مشکلات او را از غیب / چونانکه نمودهای تو او را حلال در سال هزاروسیصدونه از هجر / بنوشت صفا، کتاب آن نیک خصال پرسیدم از آن جناب تاریخ و بگفت / بنویس کتاب مثنویالاطفال ۱۳۰۹ در انتهای کتاب فهرستی از حکایات آمدهاست که در اینجا همان فهرست را بههمراه تعداد ابیات و حکایاتی که ازقلمافتاده میآوریم: از دفتر او ل: ۱.