چکیده:
در این مقاله ، با هدف اولویت بندی راهکارهای مقابله با بحران آب جهت تدوین برنامه راهبـردی مقابله با این بحران ، پس از گردآوری اطلاعـات بـا اسـتفاده از مطالعـات کتابخانـه ای و تحلیـل داده ها، راهکارهای مقابله تعریف ، دسته بنـدی و مـورد بررسـی آمـاری قـرار گرفـت . بـه منظـور ارزشیابی راهکارها، عوامل مورد نیاز بـا رویکـرد جامعـه شناسـی و در راسـتای توسـعه پایـدار بـا نظرخواهی از خبرگان تعیین شد. با بهره گیـری از تجزیـه و تحلیـل سلسـله مراتبـی راهکارهـای موجود مقابله با بحران آب اولویت بندی و پیشنهادهایی جهت مقابلـه بـا ایـن بحـران در جوامـع شهری ارائه شد. نتایج نشان داد: راهکار «اصلاح سیستم های قیمت گذاری ، تغییر آب بها، کنتـرل مالکیت و درآمد سرانه خانوارها» پرتکرارترین گزینه در مقابله با بحـران آب اسـت و مهـم تـرین عامل جامعه شناختی در راستای توسعه پایدار، ظرفیت های فرهنگی و سبک زندگی است .
خلاصه ماشینی:
در حال حاضر بـیش از ٢٦ کشور در جهان که ٩ کشور آن در منطقه خاورمیانه واقع شده بـا بحـران ١ شـدید آب مواجه هستند و بـا در نظـر گـرفتن میـزان بـارش ، پراکنـدگی جمعیـت ، توزیـع منـابع آبـی ، فرهنگ استفاده آب ، میزان درآمد سرانه و شرایط اقلیمی ؛ برخی مناطق دنیا نسبت به تشدید این بحران مستعدترند (مهکویی و همکاران ، ١٣٩٣).
آب خانگی بیشترین مصـرف آب شـهری را بـه خود اختصاص می دهد و از آنجاکه عوامـل مـؤثر بـر رفتـار جوامـع شـهری بسـیار متنـوع و پیچیده هستند، برنامه ریزی دقیق و عملکرد صـحیح بـه منظـور تخصـیص بهینـه منـابع آب و حفظ آن و کنترل عوامل تکنولـوژیکی ، اقتصـادی ـ اجتمـاعی و اقلیمـی نیازمنـد بررسـی و سیاست گذاری های بلندمدت و جامع برای مقابله با بحران آب است و همین امر لزوم انجام پژوهش در زمینه مدیریت منابع آب در جوامع شهری جهت مقابله با بحران را بیش از پیش اثبات می کند (پیرصاحب و همکاران ، ١٣٩٠؛ فطرس و همکاران ، ١٣٩٢).
محققان به این نتیجه رسیدند کـه نـوع نگـرش ، فرهنگ و میزان مسئولیت پذیری مردم تأثیر معناداری بر الگوی مصرف آب دارد و بـه طـور خاص هرچه آگـاهی مـردم نسـبت بـه محـیط زیسـت بیشـتر باشـد، در مصـرف آب رفتـار مناسب تری در پیش خواهند گرفت و با بهبود بینش و فرهنگ جامعه می تـوان بـه مقابلـه بـا اثرات منفی کاهش منابع آبی پرداخت (ملکی و همکاران ، ١٣٩٣).