چکیده:
نگارنده در این پژوهش درصدد بوده است، ابتدا روایات تفسیری مورد نقد در حوزة زندگی فردی و خانوادگی پیامبر(ص) را از تولد تا هجرت مشخص نماید؛ سپس به بررسی سند و محتوای آنها بپردازد. در بررسی سندی پس از مشخص نمودن نوع حدیث، با استفاده از منابع رجالی و تاریخی به بررسی حال راویان پرداخته است. محتوای این روایات را نیز با خود این روایات، آیات قرآن، روایات دیگر، عقل، اصول مذهب و تاریخ سنجیده است.
هدف اصلی این پژوهش بیان دیدگاههای فریقین، موضع آنها در برابر پذیرش یا عدم پذیرش این روایات در تفسیر آیات و جمعبندی نظرات آنهاست. به طور کلی میتوان گفت که اکثر علمای تشیع این روایات را نقد کردهاند اما بسیاری از دانشمندان اهلسنت این روایات را پذیرفته و به آن اعتماد نمودهاند. این احادیث را میتوان تحت چهار عنوان قرارداد که عبارتند از: ایمان پدران پیامبر(ص)، ایمان ابوطالب(ع)، شق الصدر و شان نزول سورة عبس.
خلاصه ماشینی:
"(موسوی، 1410 ق، ص 57) اگر در میان پدران پیامبر(ص) کافری وجود داشت، ایشان همة آنها را به طهارت توصیف سیوطی این روایت را از زیدبنعلی نقل نموده است: «فهو کقوله و جعلها کلمة باقیة فی عقبه بمحمد(ص) من عقب ابراهیم» (سیوطی، الدرالمنثور، ج 3، ص 341) علما و مفسرینی که در نقد به این روایت همراه با آیه در ذیل آن تمسک کردهاند: طوسی، [بیتا]، ج 7، ص 129؛ مفید، 1424 ق، ص 389؛ طبرسی، 1372، ج 4، ص 498؛ موسوی، 1410 ق، ص 57؛ فیض کاشانی، 1415 ق، ج 2، ص 131 و 389؛ عروسی حویزی، 1415 ق، ج 3، ص 338؛ قمی مشهدی، 1368 ش، ج 4، ص 359؛ مجلسی، 1403 ق، ج 15، ص119؛ میرزا خسروانی، 1390 ق، ج 5، ص 414؛ حائری تهرانی، 1377، ج 7، ص 34، ج 4، ص 195؛ دخیل، 1422 ق، ص179؛ فضلالله، 1419 ق، ج 9، ص 172؛ مکارم شیرازی، 1374 ش، ج 5، ص 305؛ مرتضی عاملی، 1415 ق، ج 2، ص 187.
1 چگونه میتوان باور کرد که خدا در اول بعثت اخلاق پیامبر(ص) را به طور مطلق بزرگ شمارد ، سپس به خاطر بعضی مسائل اخلاقی که از ایشان آشکار شده است، حضرت را توبیخ کند؟ (طباطبایی، 1417ق، ج 20، ص 203؛ علمایی که در نقد به این آیه تمسک کردهاند: طوسی، [بیتا]، ج 10، ص 268؛ طبرسی، 1372، ج 10، ص 664؛ ابوالفتوح رازی، 1408 ق، ج 20، ص147؛ مکارم شیرازی، 1374، ج 26، ص 125؛ بلاغی، 1405ق، ج 1، ص 194؛ مرتضی عاملی، 1415ق، ج 3، ص 159) در آیات دیگر نیز خدای تعالی او را از این صفات مذمومه تنزیه کرده 2 و او را نسبت به مؤمنان رئوف و رحیم 3 معرفی نموده است."